Gezonde en ongezonde levensverwachting van de Nederlandse bevolking

Gezonde levensverwachting is een relatief nieuwe indicator voor de volksgezondheid, die zowel mortaliteit als morbiditeit en/of beperkingen in de beschouwing opneemt. Deze integrale maat is door Sullivan in de jaren zeventig ontworpen en gebaseerd op het eenvoudige idee om de levensverwachting te verminderen met het aantal jaren doorgebracht in ongezondheid. In dit rapport wordt de gezonde levensverwachting voor Nederland op twee manieren berekend: ten eerste de levensverwachting zonder beperkingen, en ten tweede de levensverwachting op basis van (zeer) goede ervaren gezondheid. In de eerste benadering zijn lange termijn beperkingen berekend op basis van leeftijdsspecifieke antwoorden op 10 vragen behorende bij de OECD vragenlijst in de CBS-gezondheidsenquete, terwijl korte termijn beperkingen ontleend zijn aan enkele andere vragen in de CBS-gezondheidsenquete over beperkingen in de veertien dagen voorafgaande aan het interview. In de tweede benadering is gezondheid gemeten met behulp van de vraag naar ervaren gezondheid. Het blijkt dat ofschoon de levensverwachting bij de geboorte van vrouwen die van mannen met ruim zes jaar overtreft, dit verschil bijna geheel wegvalt als het aantal jaren dat vrouwen in ongezondheid of met beperkingen doorbrengt, in de beschouwing wordt opgenomen. De trend studie 1983-1990 geeft een aanwijzing voor een toename in het gezonde levenspercentage bij mannen, hoewel deze toename alleen voor de leeftijdsklasse van 45-64 jaar significant was. Voor vrouwen blijkt het gezonde levenspercentage af te nemen. Dit is in overeenstemming met trend studies uit andere landen. Het geeft meer steun aan een theorie over expansie van morbiditeit dan aan een theorie over compressie van morbiditeit. De analyse van gezonde levensverwachting naar sociaal-economische status onthulde dat er in Nederland een verschil is van meer dan 10% in gezonde levensverwachting tussen hoge en lage sociaal-economische status, hetgeen overeenkomt met de bevindingen in het Verenigd Koninkrijk.Health expectancy is a relatively new indicator for population health, taking account of both mortality and morbidity and/or disability. This integral measure, introduced by Sullivan in the seventies, is based on the simple idea of subtracting from life expectancy the number of years that may be expected to be spent in poor health. This report presents results of calculations from the Netherlands based on two approaches, firstly disability-free life expectancy and secondly healthy life expectancy. In the first approach long-term disabilities have been calculated on the basis of the age-specific answers to 10 items from the OECD questionnaire in the CBS Health Interview Survey, while short-term disabilities have been derived from other questions in the CBS Health Interview Survey concerning limitations of activities during the fortnight preceding the interview. In the latter, health is based on a health interview question about self perceived health. It appears that, although the life expectancy at birth of females exceeds that of males by rather more than six years, this lead is almost entirely cancelled out by the greater number of years which females spend in poor health or with long/short term disablities. The trend study 1983-1990 revealed some indication for a rise in the healthy life percentage of males, albeit that this development was only statistically significant for the age 45. For females the healthy life percentage appears to decline. This is in concordance with the results of some trend studies from other countries. They give support to the expansion of morbidity theory rather than to the theory of compression of morbidity. The analysis of health expectancies by socioeconomic class revealed that also in the Netherlands impressive difference of more than 10 percent between high and low socioeconomic status exists, which tallies with findings in Great Britain.VW