Soil Quality Monitoring Programme: Nematodefauna. Part 3: Sampling in 1995 (arable farmlands on sandy soils)

Betreft een beschrijving van de nematodenfauna in 19 akkerbouwbedrijven welke over vijf jaar opnieuw bemonsteren zullen worden om trends op te kunnen sporen in eventuele veranderingen in de chemische of biologische samenstelling van de bodem. Hiervoor werden van de nematodenfauna de dichtheid en de soortensamenstelling vastgesteld, waaruit verschillende ecologische indices berekend werden. De nematodendichtheden bleken relatief laag en kwamen nog onder het niveau van de eerder bemonsterde meest intensieve melkveehouderij-bedrijven uit het LMB te liggen. Alleen de dichtheden in de voedselarme boslocaties liggen nog lager. De volgende genera werden in vrijwel alle akkerbouwbedrijven gevonden; Acrobeles, Aphelenchoides, Filenchus en Plectus. Verdeling van de nematoden in trofische groepen laat vooral hoge percentages aan bacterie-eters zien, die vrijwel overeen komen met die gevonden in de meest intensieve melkvee-houderijbedrijven en duiden op een relatief hoge bacteriele activiteit. Een sterke verrijking van de bodem in de vorm van mest weerspiegelt zich in de fosfaatgehaltes. Vrijwel alle indicatoren wijzen op een verstoringstrend. De meeste verstoring wordt gevonden in de akkerbouw- en de meest intensieve melkveehouderijbedrijven. Deze neemt vervolgens af via minder intensieve melkveehouderijbedrijven naar bossen. Een experiment is uitgevoerd om de meest efficiente bemonsteringsmethode vast te kunnen stellen. Hieruit bleek dat de variantie tussen de bedrijven veel hoger is dan die binnen de bedrijven, wat tot de conclusie heeft geleid dat de bemonsteringsstrategie 'zoveel mogelijk bedrijven bemonsteren' is. Zodoende is de huidige bemonsteringsmethode van analyses verrichten uit een mengmonster per bedrijf de beste in deze situatie, waarbij trends per bedrijfscategorie worden bepaald.A description is given of the nematodes found in the soils of 19 arable farmlands. The average number of nematodes found is very low, falling between the number on earlier sampled sites of forests and cattle farms. The genera Acrobeles, Aphelenchoides, Filenchus and Plectus were found on almost every site. Especially bacterivores are highly representative of the nematode fauna, showing the same abundance as found on the most intensive cattle farms. The trophic diversity index T (1.68) and the maturity index MI(1.48) fell between values for the forest locations, and the extensive and intensive cattle farms on the one hand, and the most intensive cattle farms on the other. The index of richness SR (4.72) and the number of taxa (25) are highest in the soils of the arable farmlands ; while the modified maturity index Sigma MI (1.65) is the lowest there. The other indices like the plant parasite index PPI (2.38), the Shannon-Weaver index H'(2.40) and the index of eveness J'(0.75) are found more or less between those for grasslands and the forests. Nematodes from c-p group 1 ('colonizers') increase in number from the forests through the extensive to intensive cattle farms and arable farmlands. An experiment to determine the most efficient sampling method was also carried out, in which all four bulk samples from four farms were investigated for nematodes, instead of one sample per farm. Indices were calculated from the species composition of the nematode fauna. The variance in components, calculated for the indices, and the variance between and within the farms were compared. Because the variance between the farms was higher, the best sampling strategy seems to be to sample as many as possible farms using one sample per farm.DGM/B