Landbouwpraktijk en waterkwaliteit in Nederland in de periode 1992-2002. Achtergrondinformatie voor de derde landenrapportage EU-Nitraatrichtlijn

This overview provides the background information for the Netherlands Member State report, 'Nitrate Directive, status and trends of aquatic environment and agricultural practice' to be submitted to the European Commission mid-2004. It documents current agricultural practice, and groundwater and surface-water quality, in the Netherlands, outlines the trends in these waters (especially the 1992-2002 period) and assesses the time scale for change in water quality as a consequence of changes in farm practice. The report deals with the evaluation of the implementation and impact of the measures in the Action Programmes on water body quality. The Netherlands has, since 1987, reversed the increase of nitrogen and phosphorus surpluses in Dutch agriculture to a decrease. After the implementation of a mineral accounting system (MINAS) in 1998, the nitrogen surplus, which had been stable for about seven years, decreased again. In the reporting period (1992-2002) water quality, both with respect to nitrate concentration and eutrophication, improved due to measures taken since 1987. Nitrate concentrations in deep groundwater (> 30 m depth) still increase as a consequence of increasing nitrogen loads in the period before 1987. Water quality is expected to continue to improve in the next reporting period (2003-2006) as a result of measures taken during the second Action Programme (1999-2003). With respect to nitrate concentration in deep groundwater, reversal of the increasing trend is estimated to take several decades.Dit rapport levert de informatie die nodig is voor de derde landenrapportage die Nederland medio 2004 in het kader van de EU-Nitraatrichtlijn aan de Europese Commissie dient toe te zenden. Het rapport geeft een overzicht van de huidige landbouwpraktijk en kwaliteit van grond- en oppervlaktewater in Nederland, en laat tevens de ontwikkeling hiervan zien in met name de periode 1992-2002. Dit betreft een overzicht van de implementatie van de maatregelen uit de eerdere Actieprogramma's en gevolgen hiervan op de waterkwaliteitsontwikkeling tot nu toe. Verder geeft het een verwachting van de termijn waarop effecten van het derde Actieprogramma op de waterkwaliteit zichtbaar worden. Nederland is er in 1987 in geslaagd de stijgende tendens van nutrientenoverschotten in de landbouw om te buigen in een dalende tendens. Na de invoering van MINAS in 1998 vertoont het stikstofoverschot opnieuw een dalende tendens, na deze voor een periode van ongeveer zeven jaar stabiel waren geweest. In de rapportageperiode (1992-2002) is de waterkwaliteit verbeterd, zowel met betrekking tot de nitraatconcentraties als eutrofiering. Dit is het gevolg van de maatregelen die genomen zijn sinds 1987. Nitraatconcentraties in het diepe grondwater (> 30 m beneden maaiveld) nemen nog steeds toe als gevolg van de toename in het stikstofoverschot in de periode voor 1987. De verwachting is dat de waterkwaliteit zal in de volgende periode (2003-2006) verder zal verbeteren als gevolg van de maatregelen genomen in het tweede Actie Programma (1999-2003). Wat betreft de nitraatconcentraties in het diepe grondwater wordt verwacht dat de omkering van de stijgende tendens nog enig decennia kan duren