İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI

Amaç: Uzun ve sağlıklı yaşam, eğitime erişim ve insana yakışır bir yaşam standardı gibi üç temel unsurla ölçülen İnsani Gelişme Endeksi (İGE) ülke karşılaştırmalarında önemli bir rol oynamaktadır. İllerin insani gelişme bağlamında karşılaştırılması, iller arasındaki farka dikkat çekmek açısından ülkelerin karşılaştırılması kadar önemlidir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'deki illeri İGE endeksine ve genişletilmiş göstergelere göre sıralamaktır. Yöntem: Çalışmada öncelikle iller orijinal İGE hesaplaması ile sıralanmıştır. Daha sonra İGE boyutları ve 14 alt gösterge kullanılarak illerin bir Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi olan VIKOR Yöntemi ile sıralamaları elde edilmiştir. Bulgular: İlk iki sıralamada Ankara İGE'ye göre en iyi il olurken, Van ve Ağrı son iki sırada yer almıştır. Genişletilmiş göstergelerle yapılan sıralamada ise Kocaeli ilk sırada yer alırken, Şanlıurfa ve Ağrı son iki sırada yer almaktadır. Sıralamalarda, batı bölgesindeki illerin doğu illerine göre daha yüksek gelişmişlik seviyelerine sahip olması dikkat çekicidir. Özgünlük: İllerin insani gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında İGE’ye alternatif olarak VIKOR Yönteminin kullanılması, orijinal İGE hesaplamasının yanı sıra genişletilmiş göstergeler kullanılarak VIKOR yönteminin ele alınması ve İGE hesaplamasında geliştirme önerisi özgünlüğünü oluşturmaktadır