Rusya'nın 2014 Yılı Kırım'ı İlhakının Avrupa Birliği Ülkelerinin Askeri Harcamalarına Etkisi

NATO’nun koruma şemsiyesi altındaki ülke sayısı en son 2020'de Kuzey Makedonya’nın katılımı ile 30’a yükselmiştir. Rusya’nın yayılmacı politikalarına karşı bu koruma avantajdan yararlanmak isteyen Ukrayna, Gürcistan, Bosna Hersek, İsveç ve Finlandiya’da üyelik müzakerelerini sürdürmektedir. 2014 yılında Rus silahlı birlikleri Ukrayna’nın Kırım bölgesini ilhak etmiş fakat bu durum Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar tarafından hiçbir zaman tanınmamıştır. NATO’ya üyeliğin önemi altı üyesi dışında hepsi NATO üyesi olan Avrupa Birliği ülkeleri için Rusya-Ukrayna arasında yaşanan gerilimlerde bir kez daha ortaya çıkmıştır. Rusya 2022 yılının Şubat ayında Ukrayna’nın Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk bölgelerini kapsayan daha geniş bir işgal harekâtını başlatarak bölgedeki gerilimi üst bir noktaya taşımıştır. Rusya’nın son dönem batıya doğru yayılmacı politikaları ve süregelen işgal hareketleri Avrupa Birliği’ni teşkil eden 27 ülke için milli savunmaları açısından riskleri artırmış ve neticesinde devlet bütçelerinden savunma harcamalarına ayrılan paylarını değiştirmelerini zorunlu kılmıştır. Birlik üyesi ülkeler güvenlik kaygılarını bertaraf edebilmek için savunma harcamalarını artırmışlardır. Bu çalışma ile öncelikle Rusya-Ukrayna arasında yaşanan gelişmeler tarihsel bir süreç içerisinde ele alınmakta ve sonrasında Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin savunma amaçlı yaptıkları harcamaların yaşanan gelişmelere karşı seyri incelenmektedir. Çalışmada Kırım’ın ilhak edildiği tarih olan 2014 yılının etkilerinin daha belirgin hale gelebilmesi için analiz periyodu 2007-2014 ve 2014-2021 dönemleri olarak ayrıştırılmıştır. SIPRI veri tabanından elde edilen veriler ile Avrupa Birliği ülkelerinin 2007-2021 dönemi için askeri harcama gelişmeleri incelenmektedir. Çalışma bulgularına göre Avrupa Birliği ülkelerinin toplam askeri harcamaları 2007 yılında yaklaşık 213 milyar dolar iken 2014 yılında bu tutar 208 milyar seviyesine gerilemiştir. 2007-2014 periyodunda sadece 7 ülke askeri harcamalarını çok küçük oranlarda da olsa artırmıştır. 2014 deki ilhaktan sonra tüm üye ülkelerin askeri harcamalarını artırması ile 2021 yılına gelindiğinde Avrupa Birliği’nin toplam harcama tutarı yaklaşık 49 milyar dolar artarak 257 milyar doları geçmiştir. 2014-2021 döneminde birlik üyesi olarak harcamalarını oransal en çok artıran ilk üç ülke sırasıyla; Litvanya (%191), Letonya (%180) ve Macaristan (%130) olmuştur