Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Ekonomik Büyüme, İstihdam ve Finansal Gelişme Arasındaki Etkileşimin Analizi: OECD Ülkeleri Örneği

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlari, özellikle yetersiz tasarrufa sahip ülkeler için sürdürülebilir ekonomik büyüme ve kalkınma için önem taşımaktadır. Ayrıca, doğrudan yabancı sermaye yatırımları yoluyla transfer edilen sermaye, teknoloji, bilgi ve üretkenliğin, içsel büyüme teorileri kapsamında ev sahibi ülkelerin ekonomik büyümesine katkı sağlayabileceği öne sürülmektedir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, yeşil alan veya kahverengi alan yatırımları olmak üzere iki türde yapılabilmektedir. Yeşil alan yatırımları şeklindeki doğrudan yabancı sermaye yatırımları istihdama doğrudan veya doğrudan yabancı sermaye yatırımları ekonomik büyümeyi artırarak istihdama dolaylı katkı sağlayabilmektedir. Ayrıca, doğrudan yabancı sermaye yatırımları bir yandan finansal sistemdeki fonları artırarak finansal sektörün gelişimine katkı sağlayabilirken, diğer yandan doğrudan yabancı sermaye yatırımları finans sektörüne rakip oldukları için finans sektörünün gelişimini olumsuz da etkileyebilmektedir. Bununla birlikte ilgili literatür dikkate alındığında; doğrudan yabancı sermaye yatırımı yapan yatırımcıların genellikle belirli bir ekonomik büyüme, istihdam ve finansal sektör gelişimine sahip olan ülkeleri tercih ettikleri görülmektedir. Bu bağlamda, teorik olarak doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile ekonomik büyüme, istihdam ve finans sektörünün gelişimi arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusu olabilmektedir.Dünyada 1980’li yıllardan itibaren liberalleşme ve küreselleşmenin hızlanması ile birlikte doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında önemli artışlar olmuştur. Birçok ülke doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyüme ve istihdam üzerindeki pozitif etkilerini göz önünde bulundurarak kurumsal ve mali teşviklerle doğrudan yabancı sermaye yatırımı çekmeye çalışmaktadırlar. Bu çalışmada panel nedensellik analizi kullanılarak OECD ülkeleri örnekleminde 1995-2018 döneminde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile ekonomik büyüme, istihdam ve finansal gelişme arasındaki karşılıklı etkileşim incelenmiştir. Çalışma sonucunda ekonomik büyüme ile istihdamdan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına doğru; doğrudan yabancı sermaye yatırımlarından finansal gelişmeye doğru tek yönlü nedensellik olduğu belirlenmiştir. Bir başka deyişle ekonomik büyüme ile istihdamın doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ise finans sektörünün gelişimi üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir