İslami Hisse Senedi Piyasalarında Finansal Sıkıntı Riskinin Altman-Z ve Springate Modelleri ile İncelenmesi: Katılım 50 Endeksi Örneği

Finansal sıkıntı temel olarak işletmelerin finansal yükümlülüklerini zamanında yerine getirememesidir. İşletme içi ve dışı çeşitli faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan finansal sıkıntı, önceden tahmin edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması halinde iflasa dönüşmeyebilir. Çeşitli nitel ve nicel ölçütlerin filtrelemesiyle oluşturulan İslami hisse senedi endekslerinde yer alan işletmelerin finansal sıkıntı ve iflas riski tahminleri de önem arz eden bir husustur. Literatürdeki yaygın görüş, İslami hisse senedi endekslerinde yer alan firmaların, kullanılan ölçütler nedeniyle daha düşük risk içerdiği yönündedir. Çünkü söz konusu işletmeler diğer işletmelere göre daha düşük borçlanma seviyelerine sahiptir. Karşıt görüşlerinden biri ise bu işletmelerin borçlanma kapasitelerinin düşük olması nedeniyle büyüme ve performans açısından zorluklarla karşılaştığıdır. Bu çalışmanın amacı da bir İslami hisse senedi endeksi olan Katılım 50 endeksinde yer alan işletmelerin finansal sıkıntı risklerinin tahmin edilmesidir. Bu doğrultuda çalışmada, finansal sıkıntı ve iflas riskinin tahmininde Altman-Z’ (1983), Altman-Z” (1993) ve Springate (1978) modelleri kullanılmıştır. Çalışmada Katılım 50 endeksinde yer alan 14 işletmenin 2016-2020 dönemi yıllık finansal raporlarından derlenen ikincil veri seti kullanılmıştır. Örneklemi oluşturan 14 işletme belirlenirken kasti örneklem yöntemi tercih edilmiş ve 2021 yılı Temmuz dönemi itibariyle endekste yer alan şirketler arasından, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında en az bir dönem endekste bulunan işletmeler örnekleme dahil edilmiştir. Altman-Z” ve Springate modellerinin sonuçlarına göre, çalışma kapsamında incelenen firmalardan yalnızca biri tüm dönemler için finansal sıkıntı riski ile karşı karşıya bulunmaktadır. Diğer işletmeler analiz sonuçlarına göre sağlıklı bir finansal yapıya sahip bulunmakta ve yakın gelecekte finansal sıkıntı ve iflas riskleri bulunmamaktadır. Çalışmanın sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, İslami endeks kriterlerine uygun olan hisse senetlerinin genel anlamda sağlıklı bir finansal yapıya sahip oldukları görülmektedir