Covid-19 Pandemisi Sürecinde Destekleyici Gıda Takviyesi Talebini Etkileyen Faktörlerin Analizi

Tarihsel süreçte dünya sıhhi, ekonomik ve sosyal olarak yıkıcı etkilere sahip çiçek, kara veba, kolera, İspanyol gribi, tifüs, Asya gribi, HIV/AIDS, SARS-CoV-1, MERS-CoV ve ebola gibi pandemilere maruz kalmış; 2020 ve 2021 yıllarında ise SARS-CoV-2 (korona) virüsü olarak bilinen Covid-19 pandemisini yaşamaktadır. Covid-19’un önlenmesi ve tedavi edilmesi ile ilgili olarak henüz iyileştiricilik özelliği kanıtlanmış bir antiviral tedavinin bulunamamış olması, semptomatik destekleyici müdahaleyi tek tedavi türü kılmakta; bu da potansiyel bağışıklık arttırıcı, antioksidan ve antimikrobiyal özellikleri olan vitamin ve minerallerin kullanımını en önemli önlem haline getirmektedir. Dolayısıyla Covid-19 pandemisi sürecinde, sporcu besin destekleri, yağ yakma ürünleri, diyet (beslenme) takviyeleri ve fonksiyonel gıdalardan oluşan destekleyici gıda takviyelerinin (DGT) kullanımı oldukça önemlidir. Bu bağlamda çalışmada Ocak 2021 dönemi içerisinde Süleyman Demirel ve Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitelerinde görev yapmakta olan 242 akademisyen ile online anket yapılmış, veri eksikliği nedeni ile geçerli olan 159 anket modele dahil edilmiş ve akademisyenlerin DGT talebini etkileyen faktörler araştırılmıştır. Çalışmada kullanılan Logit modeli sonucunda, gelir düzeyi, karantina sürecine dahiliyet ve ‘düzenli beslenme alışkanlığı olanların DGT kullanmasına gerek yoktur’ yönündeki düşüncenin DGT kullanımını pozitif yönde; eğitim düzeyi, düzenli spor alışkanlığı ve Covid-19’lu biri veya birileri ile temaslı duruma düşmenin ise negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Politika önerisi olarak özellikle şehirlerde yaşayan bireylerin günlük yaşamlarına sporu, düzenli ve dengeli beslenmeyi ve sağlık bilincini dahil etmeleri amacıyla konuyla ilgili iki bakanlık (Sağlık Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı) tarafından kampanyaların düzenlenmesi ve televizyon izleme oranının yüksek olması dolayısıyla kamu spotlarının yayınlanması önerilmiştir. Bu sayede özellikle DGT ürünlerinin ilaç gibi algılanması sorunu, kullanılacak ürün ve dozaj sorunu, ilaçlarla etkileşimi kaynaklı sorunlar, bitkisel karışımların barındırdığı riskler, denetimi yapılmamış ürünlerin taşıdığı riskler ve uzman görüşü alınmadan kullanım sorunu gibi konularda bireylerin bilgi düzeylerinde olumlu gelişmeler sağlanabilecektir