MENTHA SPİCATA UÇUCU YAĞ EKSTRESİNİN İÇERİK ANALİZİYLE, SIÇANLARDA YARA İYİLEŞMESİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Amaç: Bu çalışmadaki amacımız Mentha spicata (MS) türünün uçucu yağ ekstresinin kimyasal ve antioksidan kompozisyonunu, bu bitkiye ait ekstrenin antibakteriyel aktivitesini ve sıçan damak bölgesinde yara iyileşmesi üzerindeki etkinliğini değerlendirmektir. Yöntem ve gereçler: MS ekstresinin antioksidan aktivitesi DPPH serbest radikal giderim, ABTS katyon radikal giderim ve CUPRAC yöntemleri ile tayin edildi. Ayrıca türün antiaging poptansiyeli elastaz ve kollajenaz enzim aktiviteleri ile belirlenerek uçucu yağ içeriği GC-MS/FID ile analiz edildi. Yara iyileşmesindeki etkinliğin değerlendirilmesi amacıyla da 8-10 haftalık, 56 adet Wistar albino türü erkek ratın damağında 4 mm çapında eksizyonal yara bölgesi oluşturuldu. Denekler; kontrol grubu (K), ve Mentha spicata (MS) grubu şeklinde 2 eşit gruba bölündü ve 3, 7, 14 ve 21.günlerde sakrifiye edildi. Yara bölgelerinden histopatolojik inceleme için doku örnekleri alındı. Histopatolojik olarak; vaskülarizasyon, polimorfonükleer lökosit (PMN) sayısı, kollajen dejenerasyonu, fibrozis, vasküler endotelyal büyüme faktörü (VEGF) ve vimentin parametreleri değerlendirildi. Antimikrobiyal etkinliğin saptanmasında ise Streptococcus mitis (S. mitis) ve Aggregatibacter actinomycetemcomitans (Aa) bakterileri kullanıldı. Bulgular: Antioksidan değerlendirmede; daha çok monoterpenlerden oluşan MS uçucu yağ ekstresi orta derecede aktif bulundu. Yara iyileşmesindeki istatistiksel analiz sonuçlarına göre ise; MS grubu, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, 14 ve 21.günlerde anlamlı olarak azalmış vaskülarizasyon, PMN, kollajen dejenerasyonu, fibrozis ve vimentin değerleri görülürken; aynı günlerde VEGF değerleri anlamlı olarak fazla bulundu. MS’nin S. mitis ve Aa bakterileri bir antibakteriyel etkisi tespit edilmedi. Sonuç: Mentha spicata’nın ise ağız içi yara iyileşmesinde orta derecede etkili olduğu görüldü. Anahtar kelimeler: Antibakteriyel, Antioksidan, Kloroben, Mentha Spicata, Yara İyileşmes