Józefa Kazimierza Plebańskiego krytyka tzw. krakowskiej szkoły historycznej

This article deals with the criticism to which a Warsaw historian, Józef Kazimierz Plebański, subjected works by representatives of the so-called Kraków school of history. Plebański, who studied under Ranke and shared Ranke’s historicist outlook, concentrated his criticism on the present-mindedness of the Kraków scholars’ interpretation of Polish history, considering it to be the key methodological error they committed. Following this perspective, the article shows how Plebański perceived the phenomenon known as the ‘new historical school’ and how he viewed works by such scholars as J. Szujski, W. Kalinka, M. Bobrzyński and W. Zakrzewski (whom Plebański also included among members of the Kraków school of history).W artykule przedstawiono dzieje krytyki, jakiej warszawski historyk Józef Kazimierz Plebański, uczeń Leopolda Rankego i zwolennik historyzmu, poddał dzieła reprezentantów tzw. krakowskiej szkoły historycznej. Krytyka ta koncentrowała się na zasadniczym, zdaniem Plebańskiego, metodologicznym błędzie krakowskich uczonych, jakim był prezentyzm w interpretowaniu dziejów Polski. Z tej perspektywy przybliżone będą Plebańskiego omówienia prac Józefa Szujskiego, Waleriana Kalinki, Michała Bobrzyńskiego, Wincentego Zakrzewskiego (którego warszawski uczony uznawał za przedstawiciela szkoły krakowskiej) oraz jego stosunek do samego zjawiska „nowej szkoły historycznej”