Shaping energy security in Central and Eastern Europe on the example of Belarus, Lithuania and Poland

Energy security is indisputably one of the pillars of national security and it is of paramount importance for both the political stability and the economy. Dissolution of the USSR in 1989 left many states in Central and Eastern Europe dependent on Russia in terms of energy. All of these countries commenced difficult and time consuming process of building their own energy security. After more than thirty years since the beginning of this process it is worth analyzing how these countries have coped with this challenge and what strategies of shaping energy security have been applied. For the purpose of this article three countries were analyzed: Poland, Lithuania and Belarus. The selection of these three particular states is justified by the fact that they vary in terms of population, economic potential and geopolitical situation. They have been implementing different models of energy security and this gives a solid base for assessment of their effectiveness.Bezpieczeństwo energetyczne państwa jest bezsprzecznie jednym z filarów bezpieczeństwa narodowego i ma fundamentalne znaczenie zarówno polityczne, jak i gospodarcze. Rozpad ZSRR w 1989 r. postawił szereg państw Europy Środkowo-Wschodniej w obliczu uzależnienia energetycznego od Rosji. Każde z nich rozpoczęło trudny i czasochłonny proces budowania bezpieczeństwa energetycznego. Po ponad 30 latach trwania tego procesu warto dokonać analizy, jak kraje poradziły sobie z tym wyzwaniem oraz jaką strategię kształtowania bezpieczeństwa energetycznego przyjęły. Na potrzeby niniejszego artykułu dokonano analizy trzech krajów regionu: Polski, Litwy oraz Białorusi. Wybór był nieprzypadkowy, gdyż państwa te są zróżnicowane pod względem liczby ludności, potencjału ekonomicznego i sytuacji geopolitycznej. Realizują różne modele bezpieczeństwa energetycznego, co daje podstawę do oceny ich efektywności.