Bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy w sporach o prawa socjalne funkcjonariuszy służb mundurowych

This article discusses how Polish courts apply provisions of the 1997 Constitution in the adjudication of individual cases and controversies. The pension claims of the police officers area and other so-called “uniformed formations” serve as an example. There are several techniques in which the civil, penal, and administrative courts apply constitutional provisions. Most common, also for the area presented in this article, is the technique of co-application of constitutional provisions and statutory rules. In practice, it often means that the court reinterprets the statute with the aim to ensure its conformity with constitutional requirements. Such “harmonious interpretation” may save the constitutionality of the statute in question, but it also may result in a departure from its original text. Similar techniques apply to the interpretation of statutes in the light of the European Convention on Human Rights as well as in the light of the EU law. The recent case law on pension cases delivers a good illustration of the harmonious interpretation and its creativity. The positions elaborated by local courts were eventually confirmed by the Supreme Court of Poland. The independence of “regular courts” in constitutional interpretation has grown over the last seven years due to the ongoing crisis around the Polish Constitutional Court. This article is one example of this trend, which ultimately, may put in doubt the continuation of the Kelsenian model of constitutional review in Poland.W niniejszym artykule poddano analizie, w jaki sposób polskie sądy stosują przepisy Konstytucji z 1997 r. w rozstrzyganiu indywidualnych spraw i kontrowersji. Jako przykład posłużą roszczenia emerytalne środowiska policjantów i innych tzw. formacji mundurowych. Istnieje kilka technik stosowania przepisów konstytucyjnych przez sądy cywilne, karne i administracyjne. Najczęstszą, również w zakresie prezentowanym w niniejszym artykule, jest technika współstosowania przepisów konstytucyjnych i ustawowych. W praktyce często oznacza to, że sąd dokonuje reinterpretacji ustawy w celu zapewnienia jej zgodności z wymogami konstytucyjnymi. Taka "harmonijna wykładnia" może uratować konstytucyjność danej ustawy, ale może również skutkować odejściem od jej pierwotnego tekstu. Podobne techniki mają zastosowanie do interpretacji ustaw w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, jak również w świetle prawa UE. Ostatnie orzecznictwo w sprawach emerytalnych stanowi dobrą ilustrację wykładni harmonijnej i jej kreatywności. Stanowiska wypracowane przez lokalne sądy zostały ostatecznie potwierdzone przez Sąd Najwyższy. Niezależność "zwykłych sądów" w interpretacji konstytucji wzrosła w ciągu ostatnich siedmiu lat z powodu trwającego kryzysu wokół polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Niniejszy artykuł jest jednym z przykładów tego trendu, który ostatecznie może poddać w wątpliwość kontynuację kelsenowskiego modelu kontroli konstytucyjności w Polsce