Okulograficzne spojrzenie na trudności translacyjne

The last decade has seen rapid technological progress, which has opened up new research perspectives for language and translation studies, and extended empirical boundaries. Eye-tracking research is still considered to be innovative. The author emphasizes the need to intensify empirical research in translation studies, including eye-tracking research studies, and then describes their application by formulating specific research questions. This approach allows a description of real potentialities and perspectives of the eye-tracking method.In this paper the author describes an eye-tracking study which focused on the process of sight translation. The study was carried out using an eye-tracker Tobii T120. The author presents the results of eye-tracking analyses of sight translation of a Polish text into Russian and focuses on aspects of lapsology and translation didactics. By using heat maps and gazeplot maps obtained the author selects the text elements that required longest and most frequent fixations among the subjects and were thus indicators of translation problems. These elements were then subjected to a detailed translation analysis.The data obtained allows the author to indicate translation problem areas and strategies applied by the subjects. The next step in a comprehensive and systematic eye-tracking analysis of a sight translation will be to offer practical recommendations in the form of a specific translation teaching curriculum.Ostatnia dekada, charakteryzująca się gwałtownym postępem technologicznym, otworzyła przed translatoryką nowe perspektywy badań, a wraz z nimi nowe możliwości poznawcze. Jedną z takich innowacji jest okulografia, która umożliwia badanie ruchów gałek ocznych. W niniejszym artykule przedstawiono część wyników eksperymentu naukowego, obejmującego analizy okulograficzne procesu tłumaczenia a vista. Eksperyment składał się z trzech części: po pierwsze obejmował analizę poznawczych możliwości okulografii w translatoryce i ocenę perspektyw badawczych; po drugie analizę procesów postrzegania i przetwarzania informacji; po trzecie eksplikację relewancji translatorycznej i analizę translodydaktyczną. Uwagi przedstawione w artykule dotyczą wybranych aspektów trzeciego etapu eksperymentu, tzn. analizy trudności translacyjnych probantów uwidocznionych na mapach cieplnych, ujęcia obszarów problematycznych w ramy kategorialne oraz skonfrontowania ich z błędamipopełnianymi przez studentów. Tym samym autorka wskazała na niektóre z możliwości zastosowania okulografii w procesie dydaktycznym