Czy możliwy jest w szkole dialog?

The author of the paper analyses a school reality, posing a question, if it benefits a student by giving some space for autonomy or it deters it by realising the aims of educational authorities, limiting his freedom and subjectivity. Undertaking the analysis, the author notices that the autonomy in the school is influenced by wider processes, including educational policy. According to him, the postulates which were discussed in the 1980s, aiming at democratisation of the school, have not been realised. A strong subordination of the schools to the educational authorities results in authoritarian relations in the school itself, comprising the heads and teachers, the school board and parents as well as the relations between teachers and students. Exemplifying the author underlines that the democratic structures only pretend the existence of autonomy in the school. He claims that the space allowing for a return to the creation of a community of the teachers and students should be the board of school comprising of both parents, teachers, and students. Here, all the structures find certain balance, especially in the secondary schools, full subjectivity, the decision-making capability, sharing the power of mutual engagement in the broadly understood educational processes. W jednym z numerów wydawanego przez Radę Edukacji Narodowej – Zespół Oświaty Niezależnej „wielomiesięczniku” Edukacja i Dialog Julian Radziewicz przypomniał podstawowe idee samorządności, które w okresie PRL były łamane tak zwaną samorządnością1. Mieliśmy bowiem do czynienia z sytuacją występowania „samorządności przeciw samorządności”, albo pseudosamorządności czy samorządności pozorującej samorządność. Rozparcelowanie samorządności na poszczególne podmioty, czyli osobno dla uczniów, osobno dla nauczycieli i rodziców, było wyrazem tego, „[…] jakby ci uczniowie, nauczyciele, te szkoły istniały na osobnych wyspach, obleganych przez obojętne i nic nikomu nie szkodzące wody. Rzadko wiąże się te «pożądane symptomy» samorządności z prawem do autonomii w skali szerszej, całego systemu oświatowego, a ten – w kontekście systemu społeczno- politycznego”. Istota zła w oświacie tkwiła – zdaniem J. Radziewicza – głównie w tym.