Rozwój osobowości w naturalnych i utrudnionych warunkach

The paper is devoted to the features of personality development in physically challenged individuals, which is conceptualized as the development in complicated conditions, distinct from both normal and abnormal development. Goals, direction and criteria of the development in complicated conditions do not differ from the normal development case, but the deficit of a certain category of developmental resources requires extra mobilization of other resources and increases the efforts the individual needs to apply to attain the goals of development. The theoretical model proposed in the paper describes personality development through the mechanisms of interaction of bodily, social and personal resources, some of them compensating for the deficit of others. The developmental situation of the physically challenged individual is characterized by this very challenge; accepting it implies the construction of a specific system of activity regulation based on the compensation for the deficient bodily resources by virtue of personal resources. The character of this compensation largely depends on the availability of macrosocial and microsocial resources of social support.Artykuł poświęcony jest specyfice rozwoju osobowości osób z OMZ (ograniczone możliwości zdrowia), który rozumiany jest jako rozwój w utrudnionych warunkach, nie jest on tożsamy ani z normalnym, ani anomalnym rozwojem. Cele, ukierunkowanie i kryteria rozwoju w utrudnionych warunkach nie odbiegają od normalnego rozwoju, jednak deficyt określonej kategorii zasobów rozwoju wymaga podniesionej mobilizacji pozostałych zasobów i podnosi miarę wysiłków, które należy dostosować do indywiduum dla osiągnięcia celów rozwoju. Teoretyczny model, zaproponowany w artykule, opisuje osobowościowy rozwój przez mechanizmy współdziałania fizycznych, społecznych i osobowościowych zasobów, kompensacje deficytu jednych zasobów innymi. Sytuacja rozwoju osób z OMZ charakteryzuje się wyzwaniem niepełnosprawności, przyjęcie którego prowadzi do budowania u nich jakościowej figury systemu regulacji działania, opartego na kompensacji przez osobowościowe zasoby deficytu fizycznych środków, przy czym charakter tej kompensacji licznie kształtuje się dostępnością makrospołecznych i mikrospołecznych zasobów pomocy społecznej