Anioł Dowigird wobec filozofii Kanta

The paper aims at presenting Dowgird’s attitude toward various topics in the philosophy of Immanuel Kant – its main objective is to specify and characterise those of Dowgird’s convictions which are of a direct relevance to the issues posed within transcendental idealism. The paper delivers the most important information concerning Dowgird’s life, a general outline of his philosophical conceptions against the background of Polish Enlightenment philosophy, and – in the main part – an articulation of these elements in Dowgird’s philosophy which stand in a clear opposition to Kant’s views. The main aim of analyses presented in the paper is to justify the thesis that Dowgird’s attitude toward Kant’s philosophy was a complex, highly critical one, though different from that of other Polish philosophers of the nineteenth century. Dowgird’s uniqueness lies in the fact, first, that his analyses of Kant’s theories – in comparison with efforts of his Enlightenment contemporaries – were much more substantial, very scrupulous and exceptionally sophisticated, and second, that many of the problems discussed by Kant were approved by Dowgird as rightful philosophical issues.Zadaniem niniejszego opracowania jest przedstawienie postawy Dowgirda w odniesieniu do różnych zagadnień podejmowanych przez Immanuela Kanta. Głównym celem artykułu jest określenie i scharakteryzowanie tych przekonań Dowgirda, które mają bezpośrednie znaczenie dla problemów filozoficznych stawianych i rozwiązywanych na gruncie transcendentalnego idealizmu. Artykuł przedstawia najważniejsze informacje na temat życia Dowgirda, ogólny zarys jego koncepcji filozoficznej na tle polskiej myśli oświeceniowej, oraz – w części zasadniczej – wysłowienie tych elementów filozofii Dowgirda, które stoją w wyraźnej opozycji do poglądów Kanta. Analizy zaprezentowane w pracy zmierzają ku uzasadnieniu tezy, że postawa Dowgirda w odniesieniu do filozofii Kanta była złożona: chociaż Dowgird był bardzo krytycznie ustosunkowany do myśli kantowskiej, jego stanowisko różniło się od postawy innych polskich filozofów XIX wieku. Wyjątkowość Dowgirda polegała mianowicie na tym, że, po pierwsze, jego analizy teorii Kanta – w zestawieniu z wysiłkami innych przedstawicieli polskiego oświecenia – były o wiele bardziej rzeczowe, skrupulatne i niezwykle wyrafinowane, po drugie zaś, że wiele problemów, podejmowanych przez Kanta, było traktowanych przez Dowigirda jako pełnoprawne i ważne zagadnienia filozoficzne