Antoni Małecki – zapomniany gramatyk

The article is devoted to Antoni Małecki, a professor of the Lviv University for many years whose great achievements in the spheres of science, publishing, literature and translations are an example of combining of various interests and activities, which was characteristic of scholars in the nineteenth-century. The attention is focused predominantly on Małecki’s accomplishments in the sphere of Polish linguistics, to which he introduced – mainly with his two grammar textbooks published in 1863 – a then modern historical and comparative method. The emphasis is put on Małecki’s thorough observation and description of the Polish language in the second half of the nineteenth-century, the innovative character of some of his orthographic suggestions and the significance of grammar in the process of introducing and consolidating new syntactic and logical punctuation system, which replaced the old punctuation, based on intonation and declamation.Artykuł poświęcono Antoniemu Małeckiemu, wieloletniemu profesorowi Uniwersytetu Lwowskiego, którego bogaty dorobek naukowy, wydawniczy, a także literacki i translatorski jest przykładem charakterystycznego dla dziewiętnastowiecznych uczonych łączenia różnorodnych zainteresowań i sfer działalności. Uwaga została skupiona na osiągnięciach Małeckiego w dziedzinie językoznawstwa polonistycznego, do którego wprowadził on – głównie za sprawą dwóch podręczników gramatycznych wydanych w 1863 roku – nowoczesną wówczas metodę historyczno-porównawczą. Została podkreślona wnikliwość Małeckiego w obserwacji i opisie polszczyzny drugiej połowy XIX wieku, nowatorski charakter jego niektórych propozycji ortograficznych oraz znacząca rola gramatyka w procesie wprowadzania i utrwalania nowego, syntaktyczno-logicznego systemu interpunkcyjnego, który wyparł dawne przestankowanie oparte na zasadzie intonacyjno-deklamacyjnej