U tornadu otkrića – vitamin K i njegovi antagonisti

Otkriće vitamina K i njegovih antagonista među kojima se ističe varfarin, je smešteno u prvu polovinu 20. veka, na dva kontinenta i u nekoliko država. Ono povezuje rad istraživača u poljoprivredi, veterini, biohemiji, fiziologiji i medicini. Istorija ova dva otkrića je istorija dobro organizovanog i sistematskog rada, slučajnih, neplaniranih nalaza, dobrog instinkta, nesrećnih okolnosti i srećnih ishoda. Rad na unapređenju farmskog uzgoja živine koji se odvijao dvadesetih i tridesetih godina prošlog veka u Kanadi, je podrazumevao optimizaciju ishrane, i doveo je do nastanka eksperimentalnog modela za proučavanje faktora važnih za proces koagulacije, među kojima je kao najznačajniji, u Danskoj, otkriven vitamin K. U istom periodu, masovno uginjavanje goveda usled spontanog krvarenja, a zbog trovanja trulom detelinom, je u Sjedinjenim Američkim Državama dovelo do otkrivanja dikumarola i njegovog derivata varfarina, koji su antagonisti vitaminu K. Današnja medicina i biotehnologija se ne mogu zamisliti bez vitamina K i varfarina. Vitamin K je dobio svoju ulogu u sprečavanju sklonosti ka krvarenju kod bolesnika sa hepatopatijama, u neonatologiji, i kao antidot prilikom trovanja varfarinom i drugim vitamin K zavisnim antikoagulansima. Varfarin je prvobitno počeo da se koristi kao rodenticid, a potom je dobio široku primenu u medicini, u patološkim stanjima koja zahtevaju smanjenje rizika od tromboze. Pulmonalna tromboembolija, tromboza dubokih vena, atrijalna fibrilacija i infarkt mikoarda ali i COVID-19 su neke od indikacija koje se ne mogu terapirati bez antikoagulantnih lekova. Predviđa se da će tržište ovih lekova rasti zbog sve starijeg svetskog stanovništva i suportivne terapije brojnih hroničnih bolesti.Zbornik radova i kratkih sadržaj