Impacts of tourism development on the quality of life of the local population: a case study of Vrnjačka Banja

Apstrakt: Uticaji koje turizam stvara su brojni kako oni pozitivni, tako i negativni. Lokalno stanovništvo turističkih destinacija je najviše izloženo takvim uticajima, zbog čega ih oni mogu najbolje identifikovati i potvrditi. Na stavove lokalnog stanovništva, utiču mnogobrojni faktori i formiraju se pod složenim sistemom uticaja internih i eksternih faktora pojedinca. Kompleksnost istraživanja stavova lokalnog stanovništva o turizmu je još veća ukoliko se uzme u obzir činjenica da je turizam složen sistem, da postoje različite vrste turizma u turističkoj destinaciji i da je neophodna podrška lokalnog stanovništva za razvoj turizma. Cilj doktorske disertacije je da istraži stavove lokalnog stanovništva o razvoju turizma, njihov kvalitet života i podršku za razvoj turizma, na primeru trenutno najposećenije banje Srbije Vrnjačke Banje. U ovoj banjskoj destinaciji zastupljene su različite vrste turizma, što je uzeto u obzir prilikom istraživanja. Takođe, ispitana je i zastupljenost prekomernog turizma u Vrnjačkoj Banji. U disertaciji su korišćeni primarni i sekundarni podaci. Empirijsko istraživanje je sprovedeno na uzorku od 753 ispitanika, a njihovi odgovori u cilju dokazivanja postavljenih pretpostavki su obrađeni u SPSS-23 (engl. Statistical Package for Social Sciences for Windows 23). Korišćene statističke metode su MANOVA, jednofaktorska ANOVA, višestruka linearna regresija i prosta linearna regresija. Rezultati istraživanja pokazuju da lokalno stanovništvo Vrnjačke Banje smatra da turizam ostvaruje negativne uticaje u ovoj destinaciji. Ipak, svesni su i pozitivnih uticaja, kao i da turizam pozitivno utiče na njihov kvalitet života. Zbog toga su ipak spremni da podrže budući razvoj turizma u Vrnjačkoj Banji. Istraživanje pokazuje da se stavovi lokalnog stanovništva o uticajima turizma u Vrnjačkoj Banji razlikuju u zavisnosti od toga koju vrstu turizma podržavaju.Abstract: The impacts of tourism are numerous, both positive and negative. The local population of tourism destinations is the most exposed to such impacts, which is why they can identify and confirm them. The attitudes of the local population are influenced by numerous factors and they are formed under a complex system of internal and external impact factors of the individual. The complexity of analyzing the attitudes of the local population towards tourism is even greater because tourism is a complex system, there are different types of tourism in a tourism destination and the support of the local population is necessary for tourism development. The aim of the doctoral dissertation is to investigate the attitudes of the local population towards tourism development, their quality of life, and support for tourism development, on the example of the currently most visited spa in Serbia Vrnjačka Banja. Different types of tourism are developed in this spa-town tourism destination, which was taken into account in this research. Also, the presence of overtourism in Vrnjačka Banja was examined. Primary and secondary data were used in the dissertation. Empirical research was conducted on a sample of 753 respondents, and the data were processed in SPSS-23 (Statistical Package for Social Sciences for Windows 23) in order to test the hypotheses. The used statistical methods are MANOVA, one-factor ANOVA, multiple linear regression, and simple linear regression. The results of the research show that the local population of Vrnjačka Banja believes that tourism has a negative impact on this destination. However, they are also aware of positive impacts, as well as that tourism has a positive impact on their quality of life. That is why they are ready to support the future development of tourism in Vrnjačka Banja. The research shows that the local population᾽s attitudes toward the impacts of tourism in Vrnjačka Banja differ depending on the type of tourism they suppor