Cyfraniad Menywod i Ddarlledu Cyhoeddus yng Nghymru yn ystod Y Chwedegau Hirion (c. 1958–c.1974)

Mae’r traethawd hwn yn canolbwyntio ar gyfraniad menywod i ddarlledu cyhoeddus yng Nghymru yn ystod Y Chwedegau Hirion (c.1958–c.1974), yn bennaf eu cynnyrch cyfrwng y Gymraeg. Caiff y gwaith ei drin o safbwynt ffeminyddol ac mae profiad yr awdur fel cynhyrchydd radio a theledu gyda’r BBC yn darparu perspectif amgen wrth ddadansoddi cynnwys a chreadigrwydd rhaglenni. Rhydd y cyfnod o dan sylw gefnlen gymdeithasol gyfoethog i waith yr arloeswyr gyda Chymru fel llawer o wledydd gorllewinol yn profi gwrthdaro traddodiadau’r gorffennol a grymoedd rhyddid Eingl-Americanaidd. Deffrôdd pobl ifainc Cymru, fel ieuenctid ar draws Ewrop, a daeth darlledu yn ei dro yn ffocws eu hymgyrchoedd cenedlaetholgar. Ynghanol y bwrlwm, daeth pump o arloeswyr i’r amlwg, sef Ruth Price, Evelyn Williams, Nan Davies, Marion Griffith Williams a Teleri Bevan, a’u gyrfaoedd yn cwmpasu’r genres a’r darpariaethau canlynol, sy’n ffurfio penodau’r traethawd: adloniant ysgafn, darpariaeth ar gyfer plant, cylchgrawn newyddion, rhaglenni nodwedd a’r ddarpariaeth i fenywod. Caiff eu llwybrau tuag at eu cyflogaeth eu holrhain, ac wrth i oriau darlledu ehangu ar radio a theledu yn ystod y pumdegau a’r chwedegau, daeth yr angen iddynt oll arbenigo. O’r herwydd fe’u gwelwyd yn ymroi i un genre neu ddarpariaeth trwy gydol eu gyrfaoedd, gyda Bevan yn unig yn esgyn i’r lefel rheoli o fewn y BBC yng Nghymru. Ceisir dadansoddi eu gwaith, ac yn benodol eu perthynas gyda’u cynnyrch a ddarlledwyd ar y tonfeddi radio neu ar y sgrîn. Rhoddir sylw i’w cynrychiolaeth o fenywod mewn cyfnod lle bu i’r Mudiad Rhyddid Menywod yn rhyngwladol dynnu sylw at ddylanwad y cyfryngau ar y modd y cai menywod eu portreadu. Daeth i’r amlwg nad ymyrraeth ffeminyddol oedd gweledigaeth y mwyafrif ohonynt, yn hytrach eu nod oedd sefydlu gwasanaeth darlledu o’r safon uchaf yng Nghymru, a hynny trwy gyfrwng y Gymraeg