Babayi-Emir Dergisinde Dini Unsurlar

Dinsel itibarın göstergeleri olarak bilinen şeyh, molla ve seyyid tipolojileri yüzyıllar boyunca var olmuşlardır. Bu tipolojilerden esinlenerek oluşan yalancı yahut sahte şeyh, seyyid ve mollalar Azerbaycan’da kendisini göstermiş, bununla birlikte Azerbaycan basınında da yer almıştır. Bu durum 1915 yılında yayımlanmaya başlanmış olan “Babayi-Emir (Əmir)” dergisinde ağır bir şekilde eleştirilmiştir. Yalancı şeyh, seyyid ve mollalar tarafından uyutulan halkın uyandırılması gerektiği mizah dergileri tarafından üstü kapalı bir şekilde anlatılmaktadır. Dönemin baskıcı yönetimi altında yayımlanan dergilerde mevcut durum üstü kapalı anlatılsa bile bazılarının kapatılmasına neden olmuştur. Yönetim tarafından zararlı olarak nitelenen yazılarından dolayı Əliabbas Müznib sürgüne yollanmış ve Babayi–Emir (Əmir) dergisinin neşri durdurulmuştur. İlk mizah karakterli dergi olan Molla Nesreddin’den etkilenen Babayi-Emir yalnızca molla problemini değil o dönemde yaşanmış farklı sorunlara da eleştirel yaklaşmıştır. Eliabbas Müznib’in çıkardığı bu dergide molla, seyyid, kadın hakları, her gün kumar oynayan sarhoşlar gibi konuları birçok yazarla birlikte Cafer Cabbarlı gibi bir dramaturg şairin de ele aldığı görülmektedir. Cafer Cabbarlı, Babayi–Emir (Əmir)’de yer alan şiirlerinde o dönemin acı gerçeklerini sert bir dil kullanarak eleştirmektedir. Cafer Cabbarlı da dahil olmak üzere Babayi–Emir (Əmir) dergisinde yer alan çoğu yazar gizli imzalar kullanmışlardır. Bunu yapmalarının nedeni dönemin baskıcı rejimidir. Genellikle Eyyar imzasıyla Babayi–Emir (Əmir)’de yer alan yazarlar arasında bulunan Cafer Cabbarlı da “Qeyur Eyyar, Şetreng Eyyar” gibi gizli imzalar kullanarak şiirlerini yazmıştır. Burada seyyid, molla tipolojilerine sıkça yer veren Cafer Cabbarlı`nın şiirleri de ele alınmaktadır. Bu makalede o dönemde yaşanan dinî olayların Babayi-Emir dergisindeki şairler tarafından mizah konusu olarak nasıl ele alındığını inceleyeceğiz