Socijalna politika Evropske unije - područja i pristupi

Integracija Evrope u periodu koji je započeo nakon Drugog svetskog rata, a traje i danas, predmet je naučnog i istraživačkog interesovanja različitih disciplina. (Kritičke) studije Evropske unije nastoje da opišu, razumeju i analiziraju, između ostalog, socijalnu dimenziju evropeizacije, tj. efekte koje integracija ima na socijalne vrednosti i socijalne identitete država članica (kao i država kandidata), na normativne konstrukcije i prakse u oblastima socijalne politike, socijalne sigurnosti i odnosa između članova društva, kao i na načine na koje EU posreduje u smanjivanju socijalnih nejednakosti unutar i između društava. Uticaji su dvosmerni – ne samo da Evropska unija svojim aktivnostima utiče na nacionalne socijalne politike, već su komunitarne aktivnosti (kako se uobičajeno nazivaju aktivnosti koje sprovodi Unija, a u svrhu razlikovanja od ostalih evropskih organizacija) umnogome uslovljene nacionalnim socijalnim „okvirima”. Fokus ove knjige nalazi se na komunitarnoj socijalnoj politici, razvijanoj u prethodnih šezdeset godina evropske integracije, suočenoj sa skorašnjim unutrašnjim i spoljašnjim krizama (svetskom ekonomskom i finansijskom krizom iz 2008. godine, migrantskom „krizom” iz 2015. godine, izlaskom Velike Britanije (Bregzitom) i pandemijom izazvanom COVID-19) i potrebom da obezbedi funkcionisanje posledičnih stabilizatora i podrške pojedincima i društvima. U ovom dugom vremenskom periodu, brojne paradigme socijalne politike i države blagostanja doživele su korenite promene. U teoriji, one se uopšteno uokviravaju u termine tranzicije od kejnzijanske nacionalne države blagostanja ka šumpeterijanskom post-nacionalnom režimu zapošljavanja (Hudson, Lowe, 2011: 55), a jedna od njih je i sve veći uticaj nad-nacionalnih i međunarodnih organizacija na kreiranje nacionalne socijalne politike (tzv. metodološki trans-nacionalizam (Jejts, 2017: 11), te pojava novih formi upravljanja u područjima socijalne politike. U tom smislu, liderstvo Unije u područjima i programima socijalne politike na globalnom nivou procenjuje se različito od strane različitih aktera, zajedno sa relevantnošću instrumenata njihovog transfera na nacionalni nivo. Cilj razmatranja u ovoj knjizi je ukazivanje na pravce razvoja socijalne politike Evropske unije i njene domete u kreiranju kohezivnih i inkluzivnih društava, uz uzimanje u obzir uticaja na opstajanje polnih, etničkih i drugih podela i nejednakosti