Nakil Merkezinden Uzakta Yaşayan Karaciğer Nakli Alicilarinin Yaşam Kalitesi, Öz Bakim Gücü, Semptomlar ve Yaşadiklari Güçlükler

Bu araştırma nakil merkezinden uzakta yaşayan karaciğer nakli alıcılarının yaşam kalitesi, özbakım gücü, semptomları ve yaşadıkları güçlükleri belirlemek amacıyla yapıldı. Araştırma, tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapıldı. Araştırmanın örneklemini, karaciğer nakli olan 38 hasta oluşturmaktadır. Veriler, Hasta Tanılama Formu, SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği, Modifiye Transplantasyon Sonrası Semptom Oluşma ve Rahatsızlık Durumu 58 Maddelik Ölçek (MTSORD-58ᵀᴿ) ve Öz-bakım Gücü Ölçeği ile toplandı. Verilerin analizinde, normal dağılıma uygunluk Kolmogorov-Smirnov ile test edildi. Hastaların semptom deneyimini tanımlamak için ridit analizi, cinsiyete göre semptom görülme durumu arasındaki farkın belirlenmesinde Mann Whitney U testi kullanıldı. Araştırmada hastaların yaş ortalamasının 48.13±12.90 ve %60.5’inin ilköğretim mezunu olduğu belirlendi. Alıcıların, yaşam kalitesi fiziksel ve mental sağlık puan ortalamalarının sırasıyla 35.84±9.21, 36.48±12.53, özbakım gücü puan ortalamalarının 106.55±18.91, semptom oluşma puan ortalamalarının 133.07±35.68, semptom rahatsızlık puan ortalamalarının 69.63 ±37.84 olduğu saptandı. Hastaların %84.3’nün doktor önerisine göre aylık nakil olduğu merkeze kontrole gittiği, %31.3’ü sağlık hizmetlerinden etkin yararlanamadığı, %24’ü kontrole gittiği yerde diyetine uygun beslenemediği, %25.6’ sı sağlık personeliyle iletişim kuramadığı, %78.9’u gelirin giderden az olduğu, %81.6’sı gelir getiren bir işte çalışmadığı, %26.5’i Karaciğer Transplantasyonu (KT) merkezine ekonomik yetersizlik nedeniyle gidemediği, %23.4’ü ulaşım güçlüğü yaşadığı, %26.3’ü nakil merkezinin bulunduğu yerde konaklayacak yer bulmadığı, %7.9’ u kontrollere gidiş gelişte güçlük yaşadığı için yerleşim yerinden ayrılarak nakil yapılan merkezin bulunduğu yere taşındığı belirlendi. Bu araştırmada, nakil merkezinden uzakta yaşayan karaciğer nakli alıcılarının bir çok sorun yaşadıkları, yaşam kalitesi düzeyinin düşük, özbakım gücünün iyi, semptom oluşma durumunun yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle sağlık hizmetine ulaşmada sorun yaşayan bu hastalara yönelik telesağlık gibi uygulamalarla yaşam kalitesi ve ilaç yan etkilerine yönelik desteklenmesine gereksinim vardır