Promowanie konkurencyjności w politykach Unii Europejskiej i jego konsekwencje dla Polski

The notion of competitiveness seems 'natural' as concerns an enterprise. Yet, regarding national economy it is ambiguous. It might be used in statistical terms (ex post) as 'profile' of advantage (comparative) in various fields as well as in more general terms such as the pattern of conditions and structures ensuring better opportunities of competitiveness of companies of a set country. Ambiguity of definitions as well as insufficient knowledge of competitiveness factors impede management in this field. The European policy of supporting competitiveness becomes invisible amongst other high-reaching objectives of the Lisbon Strategy. There is lack of cohesion between initiatives and measures taken in support of competitiveness (e.g. the Lisbon Strategy supports small and medium-sized companies, whereas scientific research policy prefers large projects and large-sized business units). New member countries attach importance to the ways of granting financial means to support competitiveness. In case of cohesion policy the means are earmarked for programmes developed at national level, which facilitates the access to financial support to less economically advanced countries. However, competing with other objectives, e.g. social ones, is much of a problem. On the other hand, the financial means within Framework Programmes aimed at research and development are centrally redistributed, on the basis of bid competition. This significantly limits the access of entities from less advanced countries, which clearly results from the data provided. (original abstract)Pojęcie konkurencyjności jest niejako „naturalne" w odniesieniu do przedsiębiorstwa. W odniesieniu do gospodarki narodowej jest jednak niejednoznaczne. Bywa używane w sensie statystycznym (ex post) jako „profil" przewagi (komparatywnej) w różnych dziedzinach, ale też, w sensie bardziej ogólnym, jako układ warunków i struktur zapewniających ogólnie wyższe szanse konkurencyjności przedsiębiorstw danego kraju. Niejasności definicyjne i brak wystarczającego rozeznania czynników konkurencyjności utrudniają zarządzanie tą dziedziną. Europejska polityka popierania konkurencyjności ginie wśród innych szeroko zakrojonych celów Strategii Lizbońskiej. Występują niespójności pomiędzy poszczególnymi działaniami popierania konkurencyjności (np. Strategia Lizbońska wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa, podczas gdy polityka badań naukowych preferuje duże projekty i jednostki). Dla nowych krajów członkowskich ma znaczenie sposób przyznawania środków finansowych na popieranie konkurencyjności. W przypadku polityki spójności środki są przyznawane na programy opracowywane na szczeblu krajowym, co ułatwia dostęp przedsiębiorstwom z mniej zaawansowanych gospodarczo krajów. Problemem jest jednak konkurowanie z innymi celami, np. społecznymi. Natomiast środki Programów Ramowych przeznaczone na badania i rozwój są rozdzielane centralnie, na zasadzie konkursów ofert. Utrudnia to bardzo znacznie dostęp podmiotów z mniej zaawansowanych krajów do nich, co jasno wynika z przytoczonych danych. (abstrakt oryginalny