Dialektyka historii i pamięci. Wokół postaci i pamiątek związanych z carem-królem Aleksandrem I (1777–1825)

On many objects connected with Alexander I and his reign as the ruler of Polish Kingdom, on jewelry objects, medals ceramics, drawings etc., remained panegyric mottos and sentences glorifying him, and expressing admiration for his achievements as the „reviver” of Poland, giver of peace and freedom, expressing sorrow after his death. The available written sources commemorate laudations to his honor, declarations of loyalty, submissiveness and full surrender brought to his throne. They seem to paint a different picture of reality in the Polish Kingdom, unlike the one brought by the Polish collective memory of partition period, reminding the trauma of society and culture annihilation under tsar’s rule. We are not certain whether the praising texts of the Polish subjects of the tsar, preached in his honor, are sincere or only declarative, but the fact that they were created in the times of enslavement is worth investigating and reflecting upon.Na wielu przedmiotach związanych z Aleksandrem I i jego panowaniem jako władcy Królestwa Polskiego, na przedmiotach jubilerskich, medalach, ceramice, rycinach etc., przetrwały panegiryczne sentencje, motta, dewizy gloryfikujące jego osobę, wyrażające podziw dla jego dokonań jako „wskrzesiciela” Polski, dawcy pokoju i wolności, wyrażające żal po jego śmierci. W źródłach pisanych zachowały się wygłaszane na jego cześć laudacje, zanoszone przed tron deklaracje lojalności, uległości i pełnego poddania. Zdają się one budować odmienny obraz rzeczywistości Królestwa Polskiego, inny niż ten, jaki dla okresu zaborów niesie pamięć zbiorowa Polaków przypominająca o traumie anihilacji społeczeństwa i kultury pod carskim panowaniem. Nie mamy pewności, czy pochwalne teksty polskich poddanych cara głoszone na jego cześć są szczere czy jedynie deklaratywne, jednak fakt ich powstania w czasach niewoli wart jest bliższego poznania i refleksji