Problemy postępowania z zakresu przyznawania świadczeń emerytalnych. Studium przypadku i propozycja zmian

<p><strong>The administrative procedure for applying for old-age benefit at ZUS is not clear.</strong> It is noted that the Company applies double standards for its clients - one resulting from the Act on pensions from the Social Insurance Fund and its executive acts and the second completely unclear, resulting from the internal opinions, orders and decisions of the Department. Such two-faced proceedings lead to long-lasting disputes between the claimants and the Social Insurance Institution regarding the amount of the pension and its components. Usually, cases of this type go to the separate court proceedings in the labour and social insurance departments of district courts as appeals against ZUS decisions.</p><p>Court proceedings are a completely unusual procedure. The court acquires evidence, evaluates and judges it in a completely different way than in "standard" civil law proceedings. Particularly noteworthy is the part of this procedure regarding the calculation of initial capital. This part of the proceedings is particularly difficult as the parties and the court are obliged to collect and properly assess the evidence indicating the periods and scope of work appealing against the decision of the Social Security Office. Usually, however, this evidence, including the testimonies of witnesses, is age-old and even up to 50 years old. Therefore, the assessment of such evidence carries with it a corresponding difficulty.</p><p>This study was based on the files of the proceedings regarding the establishment of initial capital and the amount of old-age pension from the Social Insurance Fund. The full path from the preparation of the pension application, the administrative proceedings in the Social Insurance Institution, the court appeal proceedings in the first instance, the appellate proceedings and the prospects for the proceedings before the Supreme Court and the ECtHR are shown here. There are ways to get, present and evaluate evidence. The administrative and judicial path is embedded in the context of previous case law, opinion of the doctrine and international legal acts. Particular attention is paid to the assessment of contribution and non-contributory periods when applying for determination of initial capital. It is noted that when assessing evidence from decades ago, there are far-reaching doubts as to the credibility of proving periods of employment.</p><p>The paper has the task of showing the gaps in the administrative and appeal proceedings as well as an indication of how to proceed in the situation of applying for a retirement with an unclear situation.</p><p><strong>Procedura administracyjna ubiegania się o świadczenie emerytalne w ZUS nie jest przejrzysta.</strong> Zauważa się, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych stosuje wobec swoich klientów podwójne standardy - jeden wynikający z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i jej aktów wykonawczych, a drugi zupełnie niejasny, wynikający z wewnętrznych opinii, zarządzeń i decyzji Zakładu. Takie dwulicowe postępowanie prowadzi do długotrwałych sporów między wnioskodawcami a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych dotyczących wysokości emerytury i jej składników. Zazwyczaj sprawy tego typu trafiają do odrębnych postępowań sądowych w wydziałach pracy i ubezpieczeń społecznych sądów okręgowych jako odwołania od decyzji ZUS.</p><p>Postępowanie sądowe to zupełnie nietypowa procedura. Sąd pozyskuje dowody, ocenia je i osądza w zupełnie inny sposób niż w "standardowym" postępowaniu cywilnoprawnym. Na szczególną uwagę zasługuje część tego postępowania dotycząca wyliczenia kapitału początkowego. Ta część procedury jest szczególnie trudna, gdyż na stronach i sądzie spoczywa obowiązek zebrania i właściwej oceny dowodów wskazujących na okresy i zakres prac odwołującego się od decyzji ZUS. Zazwyczaj jednak dowody te, w tym zeznania świadków, są przestarzałe, nawet liczą sobie do 50 lat. Dlatego też ocena tych dowodów wiąże się z odpowiednimi trudnościami. Niniejsze opracowanie powstało w oparciu o akta postępowania w sprawie ustalenia kapitału początkowego oraz wysokości emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</p><p>Przedstawiono tu pełną drogę od sporządzenia wniosku o emeryturę, postępowanie administracyjne w ZUS, sądowe postępowanie odwoławcze w I instancji, postępowanie apelacyjne oraz perspektywę postępowania przed Sądem Najwyższym i ETPCz. Droga administracyjna i sądowa osadzona jest w kontekście dotychczasowego orzecznictwa, poglądów doktryny oraz aktów prawa międzynarodowego. Szczególną uwagę zwraca się na ocenę okresów składkowych i nieskładkowych przy ubieganiu się o ustalenie kapitału początkowego. Zwraca się uwagę, że przy ocenie dowodów sprzed kilkudziesięciu lat istnieją daleko idące wątpliwości co do wiarygodności okresów zatrudnienia.</p><p>Głównym celem studium jest wskazanie luk w dotychczasowym postępowaniu administracyjnym i odwoławczym, a także wskazanie, jak skutecznie postępować w sytuacji ubiegania się o emeryturę w niejasnych i skomplikowanych okolicznościach.</p&gt