One Culture or Multiple Cultures? The Diversity of Roma People in Poland

One Culture or Multiple Cultures? The Diversity of Roma People in Poland There are no universal criteria which would be useful to describe the diversity of all of the Roma. Their presence in given country is linked to adaptive processes to majority societies. It is the majority that creates condition and space to which minorities need to adapt somehow. The results of the above-mentioned adaptive processes also vary and depend on an external context. The attitude of given populations towards minorities and the current political and economic situation of given country, where the Roma settled had and still has significant influence on mentioned processes. The way of life of different Romani groups has also a great importance, because sedentary way of life (typical for most European Roma) and external influences especially on culture and models of lifestyle also furthered the adaptive processes. The cultural diversity among the Roma is the case not only with the groups living in different countries. It needs to be emphasized that the Roma who have lived in one country for centuries are not a homogenous group in terms of their culture. Previous migration processes and sedentary or nomadic way of life had a great influence on this internal diversity. In Poland with four distinguished Romani groups such diversity occurs between Carpathian Roma (Bergitka Roma, Polish Highlander Roma) and traditionally nomadic groups: Polska Roma, Lovara, Kelderari. This article is mainly based on available sources and dissertations on the subject. However it refers to the field research regarding the use of European Union’s funds for the Roma community in Poland, which was conducted by the author in 2010 and 2011. Kultura jedna czy wieloraka? Zróżnicowanie populacji romskiej w Polsce Nie istnieją uniwersalne kryteria użyteczne w opisie zróżnicowania wszystkich Romów. Ich obecność w danym kraju wiąże się z procesami adaptowania się do społeczeństw większościowych. To większość tworzy warunki i przestrzeń, do których mniejszości muszą się jakoś przystosować. Skutki wspomnianych procesów adaptacyjnych także są różne i zależą od kontekstu zewnętrznego. W znacznym stopniu wpływa na to postawa danej populacji wobec mniejszości oraz aktualna sytuacja polityczno-ekonomiczna kraju, w którym osiedlają się Romowie. Sposób życia rożnych grup romskich także ma ogromne znaczenie, ponieważ osiadły tryb życia (typowy dla większości europejskich Romów) i wpływy zewnętrzne odzwierciedlające się w kulturze i stylach życia również kształtują owe procesy. Zróżnicowanie kulturowe Romów dotyczy nie tylko grup żyjących w różnych państwach. Trzeba podkreślić, iż Romowie od stuleci zamieszkujący dane państwo również nie stanowią jednorodnej grupy w kategoriach kultury własnej. Wcześniejsze procesy migracyjne oraz osiadłby bądź wędrowny tryb życia wywierały ogromny wpływ na owo zróżnicowanie. W Polsce, przy czterech różnych grupach romskich, taka różnorodność rodzi się między Romami karpackimi (Bergitka Roma, góralscy Romowie) a tradycyjnie wędrownymi grupami: Polska Roma, Lovara, Kelderari. Niniejszy artykuł opiera się na dostępnych źródłach i dotychczasowych opracowaniach tematu, odwołując się również do badania wykorzystywania funduszy unijnych przez społeczność romską w Polsce, przeprowadzonego przez autorkę w latach 2010-2011