Réflexions sur la couleur dans les mosaïques hellénistiques : Délos et Alexandrie

Σε μια προηγούμενη μελέτη μας σχετικά με τη χρήση των πρώτων υλών στα δηλιακά ψηφιδωτά, μπορέσαμε να δείξουμε τη χρωματική ποικιλία και ζωντάνια που επιτυγχάνεται από τη χρήση των γυάλινων και φαγεντιανών ψηφίδων και την .προσθήκη, σε ορισμένες από αυτές τις ψηφίδες, ενός στρώματος από χρώμα. Ο καθαρισμός του μεγάλου ψηφιδωτού δαπέδου της Νησίδας των Κοσμημάτων μας επιτρέπει σήμερα να συμπληρώσουμε τις παρατηρήσεις αυτές. Για να γνωρίσουμε καλύτερα τη χρήση του χρώματος στα ελληνιστικά ψηφιδωτά εικονιστικού ρυθμού πρέπει να επεκτείνουμε την εργασία ανάλυσης και αποκατάστασης και σε άλλα δείγματα ψηφιδωτών δαπέδου του ίδιου τεχνοτροπικού ρεύματος, όπως δύο δηλιακά ψηφιδωτά με διονυσιακό θέμα, καθώς και δύο ελληνιστικά ψηφιδωτά από την Αίγυπτο (εκείνο με την υπογραφή του Σοφίλου και το αντίγραφο του, τα οποία βρέθηκαν στην Thmuis). H αντίληψη που έχουμε για τα χρώματα στα ψηφιδωτά αυτά διαστρεβλώνεται σε μεγάλο βαθμό από την αλλοίωση των πρώτων υλών. Η αποκατάσταση των αρχικών χρωμάτων υπαγορεύει την επανένταξη των δαπέδων αυτών στο γενικότερο τεχνολογικό και τεχνοτροπικό πλαίσιο του ψηφιδωτού και της ζωγραφικής της ελληνιστικής περιόδου.In an earlier study of the utilisation of the materials in the mosaics of Delos we were able to show the variety and brilliance of colour obtained by using tessera of glass and faïence and painting over some of them. The cleaning of the large mosaic in the House of the Jewels now allows us to complete these observations. For a better understanding of how colour was used in the Hellenistic mosaics of pictorial style, it will be helpful to extend this work of analysis and restoration to other mosaic floors belonging to the same stylistic trend: two Delian mosaics with Dionysiac themes and two Hellenistic mosaics in Egypt (the one signed by Sophilos and a copy of it discovered at Thmuis). Our perception of the colours of these mosaics is in fact considerably falsifîed by the altération of the materials. The result of the restoration of the original colours has been to reestablish these mosaics within the technical and stylistic context of hellenistic mosaics and painting.Dans une précédente étude sur l'emploi des matériaux dans les mosaïques déliennes, nous avons pu montrer la variété et la vivacité des couleurs obtenues par l'emploi de tesselles de verre et de faïence et l'adjonction sur certaines tesselles d'une couche de peinture. Le nettoyage de la grande mosaïque de l'Ilot des Bijoux nous permet aujourd'hui de compléter ces observations. Pour tenter de mieux connaître l'emploi de la couleur dans les mosaïques hellénistiques de style picturalisant, il convient d'étendre ce travail d'analyse et de restitution à d'autres pavements appartenant au même courant stylistique : deux mosaïques déliennes à sujet dionysiaque ainsi que deux pavements hellénistiques d'Egypte (la mosaïque signée de Sophilos et sa copie, découvertes à Thmuis). Notre perception des couleurs de ces mosaïques se trouve en effet grandement faussée par l'altération des matériaux. La restitution des couleurs originelles conduit à replacer ces pavements dans le contexte technique et stylistique de la mosaïque et de la peinture hellénistiques.Guimier-Sorbets Anne-Marie, Nenna Marie-Dominique. Réflexions sur la couleur dans les mosaïques hellénistiques : Délos et Alexandrie. In: Bulletin de correspondance hellénique. Volume 119, livraison 2, 1995. pp. 529-563