Bilimsel Makale Özetlerinde Üstsöylemsel Adlar

Son yıllarda özet, özetleme, özet oluşturma, özet yazma stratejisi gibi kavramlar ön plana çıkmakta, okuyucuları metnin tamamını okumaya ikna etme açısından önemli bir rol oynamakta ve başlı başına bir tür olarak kabul edilmektedir. Alanyazına bakıldığında bu tür metinlerle ilgili yazarların iddialarını ön plana çıkarma, bilgileri tutarlı bir biçimde sunma açısından incelenen çalışmaların daha az yer aldığı görülmektedir. Bu bağlamda, adların retorik işlevlerini ortaya çıkarmak ve üstsöylem modeli ile eşleştirmek için var olan üstsöylemsel adlar etkin bir role sahiptir. Nitel olarak yapılandırılan bu çalışmada, dilbilim alanında yazılmış araştırma makalesi özet metinlerinde kullanılan üstsöylemsel adların alıcı odaklı etkileşimli işlevleri ele alınmıştır. Bu kapsamda dilbilim araştırmaları dergilerinde yayımlanan 432 araştırma makalesinden 56 Türkçe araştırma makalesi özet metni incelenmiştir. Çalışmanın sonucu, en sık kullanılan üstsöylemsel ad ulamının metin adları, en sık kullanılan sözcük-dilbilgisel örüntünün “ad+AD(s)I” yapısı olduğunu ve bu adların yazar savlarını tutarlı bir biçimde yönetmek için Türkçe araştırma makale özetlerinde sıklıkla kullanıldığını göstermektedir.