Aktywność fizyczna osób starszych z uwzględnieniem barier i wiedzy o zagrożeniach związanych z hipokinezją

Background. Researchers often discuss the subject of physical activity (PA) of the elderly in theoretical terms, showing, for example, the protective mechanisms of PA for the body, beneficial effects for health and aging, as well as the principles of effective health training. According to the WHO and EU, few elderly people are physically active. This study aimed to investigate the level of PA of the surveyed elderly people at the present time, compared to when they were younger. Potential limitations in PA of the respondents and their knowledge about the dangers of hypokinesia were also investigated.Material and methods. This study assessed 217 people, aged 60-85, living in the northern part of the Lublin Province, Poland. It used an original interview questionnaire.Results. Systematic PA performed by respondents earlier in life involved mainly household and backyard activities, professional work, and participation in physical education lessons. The currently most frequent activities were found to be walking (75.6%) and gardening (66.4%). Women much more often than men participated and reported their willingness to be active in organized PA. Various limitations prevented respondents from being physically active. The greatest number of respondents reported disability, physical weakness, kinesiophobia, and multiple diseases (34.6%) as the main barrier, followed by lack of skills to organize physical exercises (27.7%). Concerning threats of hypokinesia, respondents most often indicated obesity, diseases of the musculoskeletal system, and arterial hypertension.Conclusions. The level of PA of the surveyed elderly people, limitations preventing PA, and low level of knowledge about the delayed consequences of hypokinesia suggests a need for seniors’ health education in physioprophylaxis.Wprowadzenie. W ujęciu teoretycznym naukowcy często podejmują temat aktywności fizycznej (AF) seniorów, ukazując, np. mechanizmy ochronne działania AF na organizm, jej wpływ na zdrowie, pozytywne starzenie się oraz zasady skutecznego treningu zdrowotnego. Według WHO i UE niewiele osób starszych jest aktywnych fizycznie. Celem pracy jest ukazanie zróżnicowania aktywności fizycznej badanych seniorów we wcześniejszym i obecnym okresie życia. Postanowiono również przedstawić bariery ograniczające badanym podejmowanie aktywności fizycznej oraz ich wiedzę na temat zagrożeń wynikających z hipokinezji. Materiał i metody. Badania przeprowadzono wśród 217 osób w wieku 60-85 lat zamieszkałych na terenie północnej część województwa lubelskiego, Polska. Wykorzystano w nich autorski kwestionariusz wywiadu. Wyniki. Systematyczna aktywność fizyczna podejmowana przez badanych we wcześniejszym okresie życia realizowana była głównie poprzez czynności domowe i przydomowe, pracę zawodową oraz uczestniczenie w lekcjach wychowania fizycznego. Obecnie najczęściej podejmowanymi aktywnościami są spacery (75,6%) i praca w ogrodzie (66,4%). Kobiety znacznie częściej niż mężczyźni uczestniczą i zgłaszają chęć aktywności w zorganizowanych zajęciach ruchowych. Wśród barier uniemożliwiających ankietowanym aktywność fizyczną najwięcej osób zadeklarowało własną niepełnosprawność, słabość fizyczną, kinezjofobię, wielochorobowość (34,6%). W dalszej kolejności deklarowano brak umiejętności do zorganizowania ćwiczeń fizycznych (27,7%). Wśród zagrożeń hipokinezji badani wskazywali naj-częściej: otyłość, choroby narządu ruchu i nadciśnienie tętnicze. Wnioski. Aktywność fizyczna w życiu badanych seniorów, bariery uniemożliwiające podejmowanie aktywności fizycznej i niski poziom wiedzy na temat odroczonych konsekwencji hipokinezji sugerują potrzebę edukacji zdrowotnej seniorów z fizjoprofilaktyki