Sæborgir og snjallverur. Áhrif upplýsingaumhverfis nútímans á öflun þekkingar í starfi

Upplýsingaumhverfi nútímans einkennist af ofgnótt upplýsinga og nánu samneyti við upplýsingatækni og það er orðið auðveldara að afla sér upplýsinga og þekkingar en nokkru sinni fyrr. Margir möguleikar til upplýsinga- og þekkingarmiðlun sem til skamms tíma áttu heima í vísindaskáldskap færast sífellt nær því að vera hversdagslegur veruleiki. Áhrifum þessa umhverfis á hugann hefur verið lýst sem auknum samruna hans við tæknina og oft er talað um notkun á upplýsingatækni sem framlengingu á eða viðbót við hugann. Markmið þessarar rannsóknar er að öðlast betri skilning á þessum áhrifum á þekkingaröflun fólks í starfi. Rannsóknin er eigindleg viðtalsrannsókn þar sem tekin voru níu hálf-opin viðtöl. Rætt var við stjórnendur og starfsfólk til að fá bæði innsýn í upplifun þeirra sem skipuleggja upplýsingaumhverfi vinnustaða og þeirra sem vinna í því. Í rannsókninni er sérstakri athygli beint að samspili huga og upplýsingatækni við öflun þekkingar í starfi. Þetta ferli er skoðað út frá hugmyndum um samruna og samstarf huga og upplýsingatækni og áhrifum aukinnar notkunar upplýsingatækni á úrvinnslu upplýsinga. Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að hlutverk upplýsingatækni í öflun þekkingar í starfi er stórt og þá sérstaklega þegar kemur að sjálfstæðri þekkingaröflun. Viðmælendur lýstu úrvinnslu sinni á upplýsingum á þá leið að þau einbeittu sér frekar að grundvallarlögmálum sem heimfæra mætti á fjölbreytt verkefni í þeirri vissu að þau gætu alltaf nálgast nákvæmari upplýsingar og aflað sér sértækari þekkingar þegar þess gerðist þörf, í stað þess að leggja alla vitneskju á minnið. Þar mátti sjá töluverða vitsmunalega verkaskiptingu með upplýsingatækni og notkun á henni sem utanáliggjandi minni. Það sýndi sig einnig að upplýsingalæsi er mikilvægt í allri þekkingaröflun í upplýsingaumhverfi nútímans og verðmæt færni á vinnumarkaðnum.The modern information environment is characterised by information overload and close connections to information technology, making information and knowledge acquisition easier than ever before. Many possibilities for knowledge and information dissemination that used to belong in the realm of science fictions move ever closer to becoming a part of everyday life. The effects of this environment on the mind have been described in terms of increasing interconnectedness with information technology and the use of that technology as extending the mind or adding to it. The aim of this research is to gain a better understanding of these effects on people’s professional knowledge acquisition. It is a qualitative study conducted using nine semi-structured interviews. Both managers and workers were interviewed to gain insight into the experiences of those organizing the information environment of a workplace and those working in it. The research is especially focused on the interplay between mind and information technology in professional knowledge acquisition. This process is viewed considering ideas on the merger and collaboration between mind and information technology and the effects of increased use of information technology on the processing of information. The results show the importance of information technology in professional knowledge acquisition, especially independent knowledge acquisition. Information processing was described as focused more on fundamental principles that could be applied to diverse projects in the knowledge that more specific information and specialised knowledge would always be available and thus would not need to be committed to memory. This showed a degree of cognitive offloading and reliance on information technology as external memory. Information literacy was shown to be an integral part of all knowledge acquisition in the modern information environment and a valuable skill in the workplace