Eidereendensterfte in de winter 2001/2002

In de winter van 2001/2002 vond een opvallende sterfte plaats onder de Eidereenden Somateria mollissima in Nederland. De sterfte vertoonde grote gelijkenis qua timing en pathologie met de in omvang nog extremere sterfte die waargenomen werd in de winter van 1999/2000. In beide winters waren de dood gevonden eenden sterk vermagerd. Er werden zeven mogelijke verklaringen voor deze verhoogde sterfte opgesteld: (1) vervuiling met olie, (2) vergiftiging, (3) een virus epidemie, (4) een epidemie van non-virale microparasieten, (5) een epidemie van macroparasieten (met name de darmparasiet Profilicollis botulus en de maagparasiet Amidostomum acutum), (6) chronische stress, (7) verhongering als gevolg van voedselgebrek. Om een onderscheid te maken tussen deze verklaringen werd onderzoek gedaan naar de doodsoorzaak van de dood gevonden eenden. Daartoe werd dissectie gepleegd op enkele honderden recent gestorven Eidereenden. Aan een zestal eenden werd gedetailleerd pathologisch onderzoek gedaan. Bij honderd eenden werd de aanwezigheid van de maagparasiet Amidostomum acutum onderzocht. De onderzoeker T.K. Christensen stelde gegevens ter beschikking over het lichaamsgewicht en de belasting met darmparasieten van in Denemarken geschoten Eidereenden. Ook kwamen gegevens beschikbaar van het herstel van naar het vogelasiel Damland gebrachte sterk verzwakte Eidereenden. De meest aannemelijke verklaring voor de grote sterfte in 2001/2002 is verhongering als gevolg van een tekort aan geschikt voedsel. De mogelijkheid dat er sprake is van een combinatie van factoren wordt besproken. Hoge sterfte onder Eidereenden treedt vooral op in jaren waarin het geschatte bestand aan halfwas mosselen op de cultuurpercelen in de Waddenzee laag is. Er worden zes aanbevelingen gedaan voor nader onderzoe