Landschap: troefkaart van Europa; verslag van een discussiedag over de Europese Landschapsconventie

Op 9 juni 2005 waren ruim 130 mensen uit Nederland en Europa bijeen in Rotterdam om te discussiëren over de Europese Landschapsconventie (ELC). Het Nederlandse parlement stond toen op het punt de conventie te ratificeren. Via plenaire lezingen en via discussies in workshops zijn een groot aantal onderwerpen behandeld. Centrale vraagstelling was de uitdaging van de ELC voor Nederland. Zowel overheid als maatschappelijke organisaties zien de conventie als een morele stimulans voor meer aandacht voor het landschap. En dan vooral voor het `gewone¿ landschap als levenskwaliteit van en voor iedereen. Verder bleek er een typisch Nederlandse landschapsbenadering met veel nadruk op ontwikkeling, herinrichting en een `cultuur van het maken¿. Ook bijzonder is de decentralisatie van het landschapsbeleid met een grote verantwoordelijkheid van maatschappelijke organisaties en regionale overheden. De centrale overheid ziet zich tegenwoordig eerder als `regisseur¿ dan als `maker¿ van het landschap. Een tweede thema was de Europese achtergrond. De drijvende kracht achter de ELC is de Raad van Europa en daarbinnen vooral het congres van regionale en lokale overheden. Met deze conventie legt de Raad welbewust de nadruk op `zachte¿ waarden als cultuur, esthetiek en moraal tegenover de `harde¿ economie en techniek. Het derde thema was de ervaring met landschapsbeleid van andere landen, waartoe deskundigen waren uitgenodigd. Nederland kan leren van Catalonië en Duitsland over regelgeving en het maken van landschapsplannen. Engeland en Vlaanderen hebben ervaring met de integratie van natuurbescherming en cultureel erfgoed. Catalonië en Engeland lopen voorop in het ontwerpen en realiseren van stadslandschappen en parken in en bij steden. Tenslotte is in workshops een aantal actuele onderwerpen uitgediept. Vanwege de aanwezigheid van buitenlanders zijn bij de meeste onderwerpen ook de Europese dimensie en de buitenlandse ervaringen besproken: · Definities van landschap en beleving van kwaliteit. · Diversiteit aan culturen en beleidstradities over landschap. · Bewustwording (educatie en public relations) en onderwijs in landschapskunde en landschapsarchitectuur. · Inventarisatie, kartering en vergelijking van landschappen. · Grensoverschrijdend en Europees onderzoek. · Generiek (overal geldend) landschapsbeleid, beschermde gebieden en regelgeving. · Participatie van burgers en acties van maatschappelijke organisaties (werkplan voor het Landschapsmanifest van Nederlandse organisaties