Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Kadınların Bebek Bakımına İlişkin Kültürel ve Fonksiyonel Olmayan Uygulamaları

Amaç: Bu araştırma, aile sağlığı merkezine başvuran kadınların bebek bakımına yönelik kültürel ve fonksiyonel olmayan uygulamaların belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Retrospektif tanımlayıcı olarak gerçekleştirilen araştırmanın evrenini Türkiye’nin batısında yer alan bir ilin bir ilçesinde bulunan 5 (beş) Aile Sağlığı Merkezi’ne kayıtlı 18-49 yaş arası kadınlaroluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi G-power analizi ile 128kişi olarak belirlendi. Veri toplama sürecinde olabilecek kayıplargöz önüne alınarak tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak herAile Sağlığı Merkezi’nden çalışmanın dahil edilme kriterlerine uygun 30 olmak üzere toplam 150 kadın alınması planlandı. Araştırmada toplam 208 kadına ulaşıldı. Veriler araştırmacılar tarafındanliteratür taranarak hazırlanan sosyodemografik veri formu ve bebek bakımına yönelik kültürel uygulamalar formu ve Bebek Bakımına İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Ölçeği (BBİFOUÖ)kullanılarak Eylül 2020- Ocak 2021 tarihleri arasında yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı.Araştırmaya başlamadan önce etik kurul, kurum izni ve araştırmaya katılan kadınlardan bilgilendirilmiş onam alındı. İstatistiksel analizleri için SPSS for Windows version 24.0 paket programıkullanılarak tanımlayıcı istatistikler olarak sayı, yüzde, ortalama ve214sıtandart sapma, sürekli değişkenlerin normal dağılıma uygunlukkontrolünde Shaphiro-wilk testi, normal dağılamayan ölçek puanlarının 2 bağımsız grup karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi,ikiden fazla bağımsız grubun karşılaştırılmasında Kruskal Wallisve Dunn çoklu karşılaştırma testleri kullanıldı. Ayrıca p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışmaya katılan kadınların %31.3’ü 30-34 yaş grubunda, %50’si ortaokul/lise mezunu, %71.2’sinin ev hanımı ve %73.6’siilde ikamet etmektedir. Çalışmaya katılan kadınların %47.6’sının ilkdoğumunu 20-24 yaş arasında yaptığı, %40.9’unun iki (2) çocuğasahip olduğu ve %78.4’ünün bebek bakımı ile ilgili daha önce eğitim almadığı belirlenmiştir. Kadınların BBİFOUÖ’ine ilişkin toplampuan ortalamaları 81,08± 8,63, medyanı 84 (min:42- max:90) ve cronbach alpha değeri 0.80 olarak saptanmıştır. Ölçekten yüksek puanalmak fonksiyonel olmayan inanç ve uygulamalar konusundakibilgilerin daha sağlıklı olduğunu göstermektedir. Kadınların toplamının bebeklerini doğumdan sonraki ilk bir (1) saatte beslediğini,%86.0’sının anne sütü ile beslediğini ve kadınların tamamının kolostrum bebeğe verilmesi gerektiğini ifade ettikleri belirlenmiştir.Kadınların geleneksel olarak bebek bakımında %70 tuzlama, %31’isarılık için sarı yazma veya şekerli su içirme, %59’u kundaklama ve%20’si umbilikal kord çabuk düşsün diye bitkisel yağlarla yağlama,%20’si gazı olan bebeğin ağzına nar suyu damlatma gibi uygulamaları yaptıkları belirlenmiştir.Sonuç: Araştırmaya katılan kadınların bebek bakımı ile ilgili kültürel ve fonksiyonel olmayan uygulamaları yaptığı belirlenmiştir.Lise ve üniversite mezunu olanların, il merkezinde yaşayanların,bebek bakımına ilişkin eğitim alanların, bebeğini doğumdan sonra ilk anne sütü ile besleyenlerin, 0-24 ay arasında çocuğa sahipolanların BBİFOUÖ’nden aldıkları puanların yüksek olduğu saptanmıştır. Birinci basamaktaki sağlık hizmetlerinde çalışan hemşirelerin toplumun kültürel yapısını tanımlayarak ve değerlendirerekbütüncül yaklaşım sunması ve kadınları bebek bakımı konusundaeğitmeleri önerilmektedir.Anahtar kelimeler : Geleneksel ve Kültürel Uygulamalar, Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar, Bebek Bakımı, HemşirelikPurpose: This study was conducted to determine the cultural anddisfunctional practices of infant care of women who applied to thefamily health center. Method: The population of the study, which was carried out as a retrospective descriptive study, consistsof women between the ages of 18-49 registered in 5 (five) FamilyHealth Centers located in a district of a city in the west of Turkey.The sample of the study was determined as 128 people by G-poweranalysis. Considering the losses that may occur in the data collection process, it was planned to recruit a total of 150 women, 30of whom met the inclusion criteria of the study, from each FamilyHealth Center using the stratified sampling method. A total of 208women were reached in the study. The data were collected by face-to-face interview method between September 2020 and January2021, using the sociodemographic data form prepared by the researchers by scanning the literature, the cultural practices for infantcare form and the Scale of Dysfunctional Practices for Baby Care(BBIFOUI). Ethics committee, permission to use the scale, institutional permission, and informed consent were obtained from thewomen participating in the study before starting the study. For statistical analysis, SPSS for Windows version 24.0 package programwas used as descriptive statistics as number, percentage, mean andstandard deviation, Shaphiro-wilk test for checking the conformityof continuous variables with normal distribution, Mann WhitneyU test for comparing non-normally distributed scale scores in 2 independent groups, more than two independent Kruskal Wallis andDunn multiple comparison tests were used to compare the groups.In addition, p<0.05 was considered statistically significant. Results:31.3% of the women participating in the study are in the 30-34 agegroup, 50% are secondary/high school graduates, 71.2% are housewives, and 73.6% reside in the province. It was determined that21647.6% of the women participating in the study had their first birthbetween the ages of 20-24, 40.9% had two (2) children and 78.4%had not received any training on baby care before. The total meanscore of the women’s BBIFOUS was 81,08± 8,63, the median 84 (min:42- max: 90), and the cronbach alpha value was 0.80. A high score on the scale indicates that the knowledge about dysfunctionalbeliefs and practices is healthier. It was determined that the totalof the women fed their babies in the first one (1) hour after birth,86.0% of them fed with breast milk and all of the women statedthat colostrum should be given to the baby. In traditional baby care,women are 70% salting, 31% drinking yellow writing or sugar water for jaundice, 59% swaddling and 20% lubricating with vegetableoils so that the umbilical cord falls off quickly, 20% pomegranate inthe mouth of the baby with gas. It was determined that they madeapplications such as dripping water. Conclusion: It was determinedthat the women who participated in the research made cultural andnon-functional practices related to baby care. It has been determined that those who are high school and university graduates, livein the city center, receive training on baby care, feed their baby withbreast milk first after birth, and have children between 0-24 monthshave higher scores in the BBIFOUI. It is recommended that nursesworking in primary health care provide a holistic approach by defining and evaluating the cultural structure of the society and educating women on baby care.Keywords : Traditional and Cultural Practices,NON-FUNCTIONAL PRACTICES,Baby care,nursing