Macht en waarden in de wereldpolitiek: actuele vraagstukken in de internationale politiek

De wereldpolitiek van vandaag is wat zij altijd is geweest: een spel om macht en invloed, waar staten met elkaar wedijveren, soms oorlog voeren, soms samenwerken, waar grote mogendheden oprijzen en vervolgens afkalven. Andere spelers – de publieke opinie, grote ondernemingen, een terreurgroep – kunnen af en toe aan zet zijn, maar het zijn de staten die het laatste woord hebben. Maar de wereldpolitiek draait niet enkel om macht. Brute macht roept onvermijdelijk weerstand op. Een internationale orde veronderstelt ook een aanzienlijke mate van vrijwillige instemming. Die internationale orde bestaat aldus uit twee onlosmakelijk verbonden elementen: macht én waarden. De basisdynamiek van de wereldpolitiek berust op een complex machtsspel, waarin geopolitiek, mondialisering en waarden in elkaar verstrengeld zijn. Maar kan dat ook een wereldorde opleveren, die stabiel is – en daarenboven legitiem? Elke generatie heeft steeds weer het gevoel in een heel nieuw wereld te leven, met nooit eerder geziene nieuwe ontwikkelingen, nieuwe actoren, nieuwe thema’s. Bij nader toezien echter is veel wat een generatie als ‘nieuw’ aanvoelt en bestempelt, door vorige generaties op dezelfde manier ervaren. Met die vergelijkingen tussen gisteren en vandaag moet echter altijd voorzichtig worden omgesprongen. De geschiedenis bereidt haar gerechten immers nooit tweemaal op dezelfde manier. Maar de ingrediënten zijn wel vaak dezelfde