Kapitalisme en het nietzscheaanse denken: een symptomatologie van hun affiniteit op basis van de mimetische theorie

Nietzsches kritiek op de “zieke zelfzucht”, Sloterdijks pleidooi voor een schenkende deugd en Deleuzes radicalisering van de kapitalistische deterritorialiseringstendens wekken het vermoeden dat het nietzscheaanse denken in staat is, het kapitalisme te veredelen of de vermeend positieve aspecten ervan finaal tegen het kapitalisme in te radicaliseren. Ik wil nagaan in hoeverre dit vermoeden terecht is. Daarbij maak ik gebruik van de mimetische theorie van René Girard. Net als Nietzsche zelf kunnen we Girard als een symptomatoloog beschouwen, in die zin dat hij fenomenen op basis van hun psychofysiologische achtergrond analyseert. Zijn concept van het “pseudo-narcisme” zie ik als cruciaal om de verhouding van het nietzscheaanse denken tot het kapitalisme te bepalen. Dan zou kunnen blijken dat de nietzscheaanse strijd tegen het “ressentiment” in de moderniteit en in haar materiële basis, het kapitalisme, alsook de institutionalisering van deze strijd, bijvoorbeeld in het kunstcircuit, zelf deel uitmaken van de modern-kapitalistische 'psychodynamica'. Verder wil ik reflecteren over de theoretische consequenties van een mimetologische symptomatologie. Hoe verhoudt deze zich tot het poststructuralistische denken dat immers ook al een kritiek bevatte op de moderne conceptualisering van subjectiviteit en de ten onrechte in taal en cultuur als essentieel gedachte differenties? Wat is het belang van meta-symptomatologische zelfreflexiviteit? En welke rol kan de literatuur bij de revelatie en de inlijving van (meta-)symptomatologische inzichten vervullen