Choroby zawodowe wśród pracujących w różnych gałęziach gospodarki narodowej

Introduction: The purpose is to present the incidence of occupational diseases and their causal factors in the sections and divisions of the national economy in Poland. Material and Methods: The analysis is based on the cases of occupational diseases obligatorily reported in 2009-2011 from all over the country to the Central Register of Occupational Diseases. Data is presented as absolute numbers and average annual incidence rates per 100 000 persons employed in NACE-classified sections and divisions. Results: The average annual incidence of occupational diseases was 20.6 cases per 100 000 of employed people. The highest rates were recorded in mining and quarrying (337.8), the production of metals (169.8), non-metallic mineral products (81.6), motor vehicles and transport equipment (59.7), chemicals (30.1). Specific situation in which high incidence rate is due to a single disease prevails in forestry, where tick-borne diseases represent 96.3% of all recorded cases, in education, where chronic voice disorders account for 96.5% of cases, and in human health and social work activities, where infectious diseases with the dominant hepatitis C represent 68.2% of the cases. The most common causes of occupational diseases in sections and industrial divisions with the highest incidence included: industrial dust, noise and vibration. In the manufacturing industry asbestos was the cause of 20.5% of occupational diseases and 55% of occupational cancers. Conclusions: Careful monitoring of working conditions and implementing health prevention programs should be exercised in sections and divisions of the national economy where a high risk of occupational diseases has been found. Med Pr 2013;64(2):161–174Cel: Celem analizy jest przedstawienie częstości występowania chorób zawodowych i czynników je wywołujących w poszczególnych sekcjach i działach gospodarki narodowej w Polsce. Materiał i metody: Analizę przeprowadzono na podstawie przypadków chorób zawodowych zgłoszonych obligatoryjnie z terenu całego kraju do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych w latach 2009-2011. Dane przedstawiono w postaci liczb bezwzględnych i średnich rocznych współczynników zapadalności na 100 tys. pracujących w sekcjach i działach gospodarki narodowej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Wyniki: W analizowanych latach średni roczny współczynnik zapadalności na choroby zawodowe wynosił 20,6 przypadków na 100 tys. pracujących. Najwyższe współczynniki odnotowano wśród pracujących w górnictwie i kopalnictwie (337,8), przy produkcji metali (169,8), wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych (81,6), pojazdów samochodowych i sprzętu transportowego (59,7), chemikaliów i wyrobów chemicznych (30,1). Specyficzne sytuacje, w których o stosunkowo wysokim współczynniku zapadalności decyduje jedna patologia występują w: leśnictwie, gdzie choroby odkleszczowe stanowią 96,3%, edukacji, w której dominują przewlekłe choroby narządu głosu stanowiące 96,5% oraz opiece zdrowotnej i pomocy społecznej, gdzie choroby zakaźne z przewagą WZW typu C stanowią 68,2% przypadków. Najczęstszymi przyczynami chorób zawodowych w sekcjach i działach przemysłowych o najwyższej zapadalności były: pyły przemysłowe, hałas i wibracja. W przetwórstwie przemysłowym azbest był przyczyną 20,5% przypadków chorób zawodowych oraz 55% nowotworów zawodowych. Wnioski: Wskazane w artykule sekcje i działy gospodarki narodowej o wysokim ryzyku zagrożenia chorobami zawodowymi powinny być objęte wnikliwym nadzorem nad warunkami pracy i wdrażaniem medycznych programów profilaktycznych. Med. Pr. 2013;64(2):161-17