14. Yüzyılın Gizli Kalmış Mücellidi Şeref'in İmzalı Cildi ve Desen Analizi

Cild; bez, kâğıt veya deri kaplı mukavvadan yapılan koruyucu kaplara verilen isimdir. Mücellid ise bu işi yapan sanatkârın adıdır. Orta çağ Türk İslâm cildleri hakkında en az bilgi sahibi olunan husus, onları üreten sanatkârların yani mücellidlerin isimleridir. Çünkü bu dönem cildlerinin az bir kısmında imza yer almaktadır. Ayrıca mücellid isim listelerinin verildiği Osmanlı Ehl-i Hiref defterleri benzeri resmî belgeler de henüz mevcut değildir. Bu nedenle Orta çağ Türk İslâm mücellidleri, yalnızca ürettikleri cildler üzerinde yer alan imzaları vesilesiyle tespit edilebilmektedir. İmzalar üzerinde şimdiye kadar yapılan araştırmalar neticesinde 22 adet mücellid ismi belirlenmiştir. Ebû Bekir el-Mücellid el-Mevlevî, Emin, Gıyâseddin el-Mücellid el-İsfahânî, Hasan, İbrahim, İsmail bu isimlerden bazılarıdır. Çeşitli müze ve kütüphanelerde bulunan Selçuklu ve Beylikler devri cildleri üzerinde yaptığımız araştırmalar neticesinde, Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi’nde bulunan 3026 envanter numaralı eserin cildinde, literatürde yer almayan bir mücellid imzası tespit edilmiştir. İmza, Şeref mücellide aittir. Mücellid imzası, 7 mm çapında dairevî formdadır. İmza içerisinde yalnızca mücellidin adına yer verilmiştir. Mücellid imzası; cildin kapak, sertâb ve mikleb yüzeylerinde yer almaktadır. Kapaklarda yalnızca köşebendlere üçer adet imza mührü basılmıştır. Sertâbda köşelerde birer, ortalarda yedişer imza mührü yer almaktadır. Miklebde ise hem köşebendlerde hem de hilâlli şemsenin ucunda üçer imza mührü vardır. Henüz Şeref mücellid imzalı farklı bir cild tespit edilememiştir. Ancak aynı kütüphanede yer alan 2930 envanter numaralı cildin, Mücellid Şeref veya onun yetiştirdiği bir mücellide ait olduğunu düşünülmektedir. Cildler; eserlerinin orijinal cildleri olup teknik ve tezyînî özellikleri bakımından 14. yüzyıla tarihlendirilmiştir. Bu bakımdan Mücellid Şeref’in 14. yüzyılda yaşamış ve cild üretmiş bir Anadolu sanatkârı olduğu düşünülmektedir