Assessing beginning teachers: De effecten van een gestuctureerde peer-discussie met behulp van VIL-resultaten op het reflectieproces

Verhestraeten, G. (2008). Assessing beginning teachers: De effecten van een gestuctureerde peer-discussie met behulp van VIL-resultaten op het reflectieproces. Juni, 23, 2008, Heerlen, Nederland: Open Universiteit Nederland.Samenvatting Competentiegroei is het belangrijkste doel van het begeleiden van beginnende leraren. Het ‘Voorontwerp van decreet betreffende de lerarenopleidingen in Vlaanderen’ (Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 2006), dat van start is gegaan op 1 september 2007, voorziet dan ook in maatregelen om beginnende leraren en studenten in opleiding te begeleiden. Door hiervoor extra middelen ter beschikking te stellen benadrukt de Vlaamse overheid haar streven naar kwalitatief onderwijs, waarbij het verwerven van de juiste competenties centraal staat. Ondersteuning en begeleiding bieden, betekent in de eerste plaats zicht hebben op de competenties van de lesgever die wordt begeleid. Traditioneel gaat de begeleider of mentor de beginnende leraar observeren tijdens zijn of haar lesgeven om te weten of hij of zij een bekwame leraar is. Het lerarenberoep heeft echter een dermate breed competentieprofiel dat het een mentor erg veel tijd kost om op basis van observaties een conclusie te trekken over verworven competenties. Tevens is het van belang dat studenten kritisch leren reflecteren op hun professioneel handelen. In deze studie worden twee interventies voorgesteld om enerzijds de taak van de mentor te verlichten en anderzijds de professionele houding en zelfreflectie van studenten te bevorderen: 1) een gestructureerde peerdiscussie waarbij studenten elkaar feedback op het handelen in de klas geven en 2) het gebruik van de Vragenlijst Interpersoonlijk Lerarengedrag (VIL). De effecten van beide interventies op het reflectieproces en het interpersoonlijk handelen in problematische lessituaties worden in deze studie onderzocht via een pretest posttest control group design. In totaal namen 90 beginnende leraren deel (44 in controle groep, 46 in experimentele groep) afkomstig uit 17 Antwerpse scholen voor secundair onderwijs, waar onderzoeksgroepen werden gevormd bestaande uit drie beginnende leraren. De studenten woonden elkaars les bij en gaven hierover feedback tijdens een gestructureerde discussie die geleid werd door de mentor van de school. De experimentele groepen voerden de peer-discussie op basis van de VIL-resultaten. Volgens de onderzoeksresultaten had de peerdiscussie een matig effect op het reflectieproces van de studenten. Het gebruik van de VIL kon de focus op de interacties met de leerlingen niet verhogen maar bracht wel meer structuur in de discussie. Resultaten op een evaluatievragenlijst voor de mentoren laten zien dat de mate van gestructureerdheid van de peer-discussie de voortgang en de gelijkmatige inbreng van de leden positief beïnvloedt. Een andere terugkoppeling van de mentoren liet uitschijnen dat het tijdsbestek van dit onderzoek te kort was om significante resultaten neer te zetten