Archeologisch bureauonderzoek & Inventariserend Veldonderzoek, verkennende fase Cleijn Duin, Katwijk Gemeente Katwijk

IDDS Archeologie heeft in januari en februari 2023 een archeologisch bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek (IVO), verkennende fase, uitgevoerd in het plangebied Cleijn Duin in Katwijk, gemeente Katwijk. De doel- en vraagstelling van het bureauonderzoek is het opstellen van een gespecificeerde archeologische verwachting voor het plangebied. Met het inventariserend veldonderzoek wordt deze verwachting getoetst en zo nodig aangevuld. Op basis van het veldonderzoek ligt het plangebied deels op de oeverzone en deels op de geul van de Oude Rijn uit de Romeinse tijd. Deze geul is in de Vroege Middeleeuwen opgevuld en in de oeverzone is waarschijnlijk in die periode een oude bouwvoor ontstaan. Na de Vroege Middeleeuwen is het oude landschap afgedekt door een dik pakket jong duinzand en dat duinzandpakket is vergraven bij egalisatie en mogelijk zijn delen van het plangebied opgehoogd. </br> In het plangebied komen verschillende pakketten en niveaus voor waarvoor een archeologische verwachting geldt (zie de onderstaande tabel). Het niet gelaagde zandpakket (duin/strandzand) is waarschijnlijk afgezet in de Bronstijd of IJzertijd, maar de top van dit pakket is sterk geërodeerd. Dit pakket heeft daarom nog slechts een zeer lage verwachting voor intacte archeologische waarden. De oude riviergeul was waarschijnlijk actief in de IJzertijd en de Romeinse tijd en daarom kunnen in de geul archeologische resten voorkomen van bijvoorbeeld scheepvaart, visserij of van afvaldumpingen. De verwachting hiervoor is laag omdat deze resten zeldzaam zijn. In de oeverzone kunnen ook archeologische resten voorkomen, maar omdat deze zone zeer nat was (er kwam getij voor) is de verwachting daarvoor ook laag. Later in de Vroege Middeleeuwen is de oude riviergeul opgevuld (de rivierloop is naar het noordoosten/oosten gemigreerd) en is er bodemvorming in de kleiafzettingen van de oude oeverzone. Voor de top van deze klei in de oude oeverzone geldt een middelhoge archeologische verwachting op archeologische waarden uit de Vroege Middeleeuwen (na de Vroege Middeleeuwen werd dit niveau afgedekt door een pakket duinzand). Deze zone was nog steeds laaggelegen (zeker met hoger gelegen duingebieden in de directe nabijheid) en relatief nat waardoor er vooral archeologische waarden gerelateerd aan bijvoorbeeld landbouw worden verwacht. De oude, nu helemaal opgevulde, riviergeul lag nog lager en had een dikker kleipakket waardoor het gebied natter was dan de oude oeverzone. Dit deel van het plangebied zal voor de Vroege Middeleeuwen een lage verwachting hebben. De verwachting voor het duinzandpakket, afgezet ongeveer in de Late Middeleeuwen en begin Nieuwe tijd, is zeer laag omdat gebruik maken van een actief duingebied moeilijk is en omdat dit pakket waarschijnlijk grotendeels omgewerkt en verstoord is. </br> Op basis van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek adviseert IDDS Archeologie om vervolgonderzoek uit te laten voeren in het zuidelijke deel van het plangebied (Figuur 15 en bijlage 6) indien er werkzaamheden plaatsvinden die, met een veiligheidsmarge van 30 cm, dieper gaan dan 0,5 m NAP (komt ongeveer overeen met een gemiddelde van 0,6 m -mv ofwel tussen 0,4 tot 1,5 m -mv). Voor het noordelijke deel van het plangebied adviseert IDDS Archeologie geen aanvullend archeologisch onderzoek, ongeacht de diepte van de werkzaamheden. De voorgenomen ingrepen bestaan uit het aanleggen van een nieuwe drainage op een diepte van 2,5 m -mv ofwel ongeveer tussen -1,0 en -1,6 m NAP. In het zuidelijke deel van het plangebied betekent dit dat het archeologische niveau met een middelhoge archeologische verwachting zal worden vergraven. De graafwerkzaamheden zullen waarschijnlijk plaatsvinden in relatief smalle sleuven, in bestaande straten en met een hoge grondwaterstand. De mogelijkheden voor archeologische onderzoek in de vorm van proefsleuven lijken daarbij op voorhand beperkt. IDDS Archeologie adviseert daarom om voor deze ingrepen en archeologische begeleiding uit te voeren