Bezpieczeństwo państwa jako zadanie administracji publicznej w obszarze zarządzania kryzysowego

Zdigitalizowano i udostępniono w ramach projektu pn. Rozbudowa otwartych zasobów naukowych Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, dofinansowanego z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki na podstawie umowy SONB/SP/512497/2021Do jednych z najważniejszych funkcji każdego współczesnego państwa należy zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom przed zagrożeniami militarnymi, zagrożeniami związanymi z katastrofami naturalnymi oraz innymi związanymi z działalnością człowieka. Bezpieczeństwo jest bowiem wartością najwyższą, a jego zapewnienie spoczywa bezpośrednio na państwie. Zapewnienie bezpieczeństwa dokonuje się m.in. poprzez zarządzanie kryzysowe, które jest stałą formą aktywności państwa w celu zapewnienia jego bytu i rozwoju niezależnie od sytuacji (pokoju, kryzysu, wojny). Zapotrzebowanie na rozwój systemu zarządzania kryzysowego z każdym rokiem wzrasta. Obok zdarzeń o charakterze konfliktogennym w sferze stosunków międzynarodowych i wewnątrzpaństwowych, społeczeństwa narażone są coraz częściej na negatywne skutki rozwoju cywilizacyjnego. XX w. owocował w wiele nowych niebezpiecznych zjawisk. Pojawiły się katastrofy przemysłowe, transportowe, budowlane oraz wiele innych związanych bezpośrednio z działalnością człowieka. Czasy nam współczesne to również rozwój terroryzmu międzynarodowego na wielką skalę oraz coraz większe skażenie środowiska naturalnego. Na tak szeroki wachlarz zagrożeń muszą istnieć adekwatne do nich skuteczne sposoby zapobiegania, ostrzegania przed nimi i usuwania ich skutków. Niniejszy artykuł ma na celu opisanie zarządzania kryzysowego w Polsce w oparciu o obowiązujące regulacje prawne oraz analizę systemu zarządzania kryzysowego. Opracowanie wskazuje na istnienie wieloszczeblowego systemu zarządzania, który składa się z organów zarządzania kryzysowego, organów opiniodawczo-doradczych właściwych w sprawach inicjowania i koordynowania działań podejmowanych w zakresie zarządzania kryzysowego oraz centrów zarządzania kryzysowego, utrzymujących 24-godzinną gotowość do podjęcia działań. Ścisła współpraca tych organów wpływa na zapewnienie bezpieczeństwa państwa, a tym samym realizację zadań administracji publicznej w zakresie zarządzania kryzysowego. Bezpieczeństwo państwa klasyfikuje się jako wartość najwyżej chronioną oraz cenioną przez jednostki, organizacje, jak i całe narody. Obszar związany z bezpieczeństwem narodowym odnosi się przede wszystkim do przystosowania struktur, jakie znajdują siłę w państwie oraz przygotowania społeczeństwa do odpowiedniego funkcjonowania w momencie pojawienia się zewnętrznych zagrożeń o charakterze polityczno-militarnym. Niniejszy artykuł opisuje kompetencje organów administracji publicznej w zakresie zarządzania kryzysowego, podkreślając, iż fundamentem niepodległości oraz suwerenności państwa jest pełna wydolność jego państwowych i samorządowych struktur. To one są odpowiedzialne za utrzymanie bezpieczeństwa w każdej płaszczyźnie działalności, co z kolei przekłada się na funkcjonowanie państwa i życie jego społeczeństwa.University of Białystok, Faculty of Law, Department of Administrative Law, Institute of Administrative ProcedureGryz J., Kitler W., System reagowania kryzysowego, Toruń 2007.Kitler W., Podstawowa terminologia zarządzania kryzysowego, (in:) E. Nowak (ed.), Zarządzanie kryzysowe w sytuacji klęski żywiołowej, „Zeszyt Problemowy Towarzystwa Wiedzy Obronnej” 2006, nr 1.Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2000.Nowak E., Zarządzanie kryzysowe w sytuacjach zagrożeń niemilitarnych, Warszawa 2007.Pieniak A., Niewczas A., Pieniak D., Popik-Chorąży K., Zarządzanie logistyczne administracji samorządowej w sytuacjach kryzysowych, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe” 2011, nr 6.Sienkiewicz P., Górny P., Analiza systemowa sytuacji kryzysowych, „Zeszyty Naukowe Akademii Obrony Narodowej” 2001, nr 4.Sienkiewicz–Małyjurek K., Krynojewski R.F., Zarządzanie kryzysowe w administracji publicznej – zarządzanie bezpieczeństwem, Warszawa 2010.Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2009.Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1980.Słownik z zakresu terminów bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2009.Szynowski R., Zadania administracji publicznej w obszarze zarządzania kryzysowego, (in:) Z. Piątek, B. Wiśniewski, A. Osierda (eds.), Administracja publiczna a bezpieczeństwo państwa, Bielsko-Biała-Warszawa 2007.Wróblewski R., Zarys teorii kryzysu, zagadnienia prewencji i zarządzania kryzysami, Warszawa 1996.Zieliński K., Bezpieczeństwo obywateli podczas kryzysów niemilitarnych oraz reagowanie w razie katastrof i klęsk żywiołowych, Warszawa 2004.11513