Death - a question about existence : Werner Herzog`s depicting death in the service of reflection on existence

Twórczość filmowa Wernera Herzoga jest określana mianem "eseju o człowieku". Filmy Herzoga "pytają o człowieka", a pretekstem do zadawania takich pytań są m.in. sytuacje graniczne (takie jak śmierć). Śmierć znalazła się w centrum Herzogowskiego filozofowania filmem, a sposób obrazowania śmierci przez Herzoga implikuje charakter jego refleksji nad kondycją egzystencjalną człowieka. W tekście położono nacisk na spójność wizji Herzoga pod względem estetycznym i konsekwencję w zamiarze swoiście filozoficznym (intuicyjne a nie zakładane a priori wpisanie się w tradycję refleksji inspirowanej egzystencjalnym nurtem w filozofii). Filmy Herzoga zaświadczają o tym, iż podzielał on zawartą w filozofii egzystencjalnej myśl, że "znaczenie życia uzyskuje swoje ramy w perspektywie śmierci" (m.in. Karl Jaspers, Albert Camus), zmuszającej jednostkę do samookreślenia własnej postawy wobec niej. Jako egzemplifikacje głównych tendencji w obrazowaniu śmierci posłużyły: inicjujące temat śmierci dwa debiuty reżysera dające uniwersalny obraz jednostki skonfrontowanej z postaciami istnienia nieróżniącego się niczym od śmierci; przykłady ilustrujące teatralność śmierci – nadawanie śmierci jednostki charakteru spektaklu (Zagadka Kaspara Hausera, Stroszek, Woyzeck), filmy będące wizjami apokaliptycznej zagłady – prognozowanej, zapowiedzianej czy dokonanej (Fata Morgana, Nawet karły były kiedyś małe, Aguirre, gniew Boży), filmowy poemat i równocześnie dyskurs o śmierci (Nosferatu-wampir) stanowiący kwintesencję uprzywilejowanych przez Herzoga form obrazowania śmierci. W tekście, na wybranych przykładach filmowych, pokazano, że kino Herzoga jest sztuką humanistycznej refleksji wyrażonej językiem obrazów i jak, w oparciu o obrazowanie śmierci, Herzog tworzył swoistą antropologię i filozofię człowieka (spokrewnioną z filozofią egzystencjalną).Werner Herzog's film work is referred to as an "essay about man". Herzog's films "ask about man", and the pretext for asking such questions are, among others, borderline situations (such as death). Death found itself at the center of Herzog's philosophizing with film, and Herzog's way of depicting death implies the nature of his reflections on the existential condition of man. The text emphasizes the coherence of Herzog's vision in terms of aesthetics and consistency in a specifically philosophical intention (intuitive and not assumed a priori inscribing into the tradition of reflection inspired by the existential current in philosophy). Herzog's films testify to the fact that he shared the idea contained in existential philosophy that "the meaning of life obtains its framework in the perspective of death" (e.g. Karl Jaspers, Albert Camus), forcing an individual to self-define their own attitude towards it. The main tendencies in the depiction of death were exemplified by: the director's two debuts, initiating the theme of death, giving a universal image of an individual confronted with the characters of an existence no different from death; examples illustrating the theatricality of death - giving the death of an individual the character of a spectacle (The Zagadka Kaspar Hausera, Stroszek, Woyzeck), films that are visions of apocalyptic destruction - predicted, announced or accomplished (Fata Morgana, Even dwarves used to be small, Aguirre, the wrath of God), a film poem and at the same time, the discourse on death (Nosferatu-vampire) is the quintessence of the forms of depicting death favored by Herzog. The text, based on selected film examples, shows that Herzog's cinema is the art of humanistic reflection expressed in the language of images and how, based on the depiction of death, Herzog created a specific anthropology and philosophy of man (related to existential philosophy)