Evaluation of knowledge, attitude and behaviors of adult individuals about on zero waste (Karatay sample)

Doktora TeziDünya nüfusundaki hızlı artışa paralel olarak doğal kaynakların kullanımı ve beraberinde ortaya çıkan atık miktarı da hızla artmaktadır. Atıkları kaynağında önlemeyi amaçlayan sıfır atık yönetimi, sıfır atık konusunda bilgili ve çevreye duyarlı nesiller sayesinde amacına ulaşacak, atıkların çevre ve insan sağlığına vereceği zararları en aza indirecektir. Bu çalışmada Konya ili Karatay ilçesinde ikamet etmekte olan yetişkin bireylerin sıfır atık konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının araştırılması amaçlanmıştır. Kesitsel tipte yapılan bu çalışma 20 Eylül 2021 ve 20 Kasım 2021 tarihleri arasında Konya ili Karatay ilçesinde ikamet etmekte olan 18-65 yaş arası yetişkinler üzerinde anket ve çevre davranış ölçeği uygulanarak yapılmıştır. Ankete ait veriler bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Analizler yapılırken Excel paket programı ile IBM SPSS 20.0 paket programları kullanılmıştır. Yapılan testler için istatistik anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edilmiştir. Araştırmaya toplamda 400 yetişkin birey katıldı. Katılımcıların yaş ortalaması 35,85±11,38 olup, %65,0’i kadın, %74,0’ü evli ve %41,8’i üniversite mezunuydu. Ankete katılanların %74,0’ünün sıfır atık konusunda bilgi sahibi olduğu, %56,0’sının ise ilçesinde yürütülmekte olan sıfır atık yönetiminden haberdar olduğu görüldü. Katılımcıların %83,8’i yetkililerce kendilerine bilgilendirme yapılmadığını belirtti. Plastik atıklar için kullanılan poşet rengini yanlış bilenlerin oranı %79,3 idi. Atıkları niteliklerine göre ayıranların oranı %33,5’tir. Elektronik aletleri atık konteynerlerine atanların oranı %14,0; yiyecekleri ayrıştırarak çöpe atanların oranı %36,5; kızartma yağlarını biriktirerek bertaraf edenlerin oranı ise %52,0’dır. Ankete katılım sağlayan bireylerin çevre davranış ölçeği ile ilgili yöneltilen sorulara verdiği cevaplarda toplamda ortalama 64,22±11,62 puan (min:20,00-max:100,00), lise ve altı mezuniyetlerde olan bireylerin ortalama 61,80±12,80 puan, üniversite ve üstü mezuniyetlerde bireylerin ortalama 66,84±10,61 puan aldığı görüldü. Gelir seviyesi en düşük bireyler %61,8 oranında sıfır atık ile ilgili bilgiye sahipken gelir seviyesi en yüksek olanlar %90 oranında sıfır atık ile ilgili bilgiye sahipti. Sonuç olarak, Karatay ilçesinde kişilerin sıfır atık konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendirmek üzere yapmış olduğumuz çalışmada daha önce yapılmış benzer çalışmalarda da görüldüğü üzere insanların çevre duyarlılığı ve bu bağlamda sıfır atık konusundaki bilgi, tutum ve davranışları yeterli düzeyde değildi. Çalışmamıza katılan bireylerin eğitim seviyesi yükseldikçe sıfır atık konusunda bilgilerinin arttığı, tutum ve davranışlarının da çevreye daha duyarlı bir birey olarak şekillendiği görüldü. Benzer şekilde katılımcıların gelir seviyesi yükseldikçe sıfır atık konusunda bilinç düzeylerinin de arttığı gözlendi. Bu doğrultuda eğitimlere ağırlık verilmeli, bilgiyi davranış haline getirebilme adına teşvik edici çalışmalar yapılmalıdır.In parallel with the rapid increase in the world population, the use of natural resources and the amount of waste generated are also increasing rapidly. Zero waste management, which aims to prevent waste at its source, will achieve its purpose thanks to generations who are knowledgeable about zero waste and are sensitive to the environment, and will minimize the damage of waste to the environment and human health. In this study, it was aimed to investigate the knowledge, attitudes and behaviors of adult individuals residing in the Karatay District of Konya province on zero waste. This cross-sectional study was conducted by applying a questionnaire and environmental behavior scale on adults aged 18-65 residing in the Karatay district of Konya province between September 20, 2021 and November 20, 2021. The data of the survey were analyzed in computer environment. While analyzing, Excel package program and IBM SPSS 20.0 package programs were used. For the tests performed, the statistical significance level was accepted as p