National economic ideology from the ottoman to the republic and Mithat Şakir Altan

*Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalında (Konya 2015) kabul edilen yüksek lisans tezinden türetilmiştir.Türk iktisat tarihinde, milli iktisat düşüncesi ilk kez İkinci Meşrutiyet döneminde ortaya çıkmıştır. İlerleyen süreçte bir devlet politikası olarak uygulanmaya başlanan bu düşünce, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte zirve yapmıştır. Bu minvalde Türk-Müslüman sermayedar oluşturulmasına, yerli sermeye ile milli banka ve şirketlerin kurulmasına, yerli üretimin ve müteşebbislerin teşvikine önem verilmiştir. Osmanlı Devleti’nin son bulması ile milli iktisat ideolojisini savunan aydınlar ve milli kurumlar, bu kez yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin iktisadi bağımsızlığını sağlama noktasında önemli rol oynamıştır. Bu çalışmada Osmanlı’nın son dönemlerine ve yeni bir Türk devletinin doğuşuna tanıklık etmiş, eğitimini Osmanlı Konya’sında almış, Cumhuriyet Türkiye’sine öğretmen, yazar, avukat, halkevi başkanı ve milletvekilliği yaparak hizmet etmiş Mithat Şakir Altan’ın milli iktisat hakkındaki görüşleri irdelenmiştir. Bilhassa, Birinci Dünya Savaşı’ndan itibaren, ortaya koymuş olduğu milli iktisat anlayışı dönemin Osmanlı aydınlarının görüşleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. O’nun şahsiyetinin ve fikirlerinin oluşmasında 19. ve 20. yüzyılda Osmanlı Devleti’ndeki ve dünyadaki gelişmelerin önemli bir yeri olduğu tespit edilmiştir. Zira dünyaya geldiği dönem; Osmanlı Devleti’nin en çalkantılı zamanına rastlamasına rağmen fikrî ideolojiler açısından oldukça zengin bir devire denk gelmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’nde milli iktisat politikasının hayata geçirildiği sırada, Konya’da Türk Sözü gazetesinde çoğunlukla “Türklük Etrafında” köşesinde bu politikayı destekleyen yazılar kaleme almıştır. Osmanlı Devleti’nin son bulmasıyla Cumhuriyet’te milli iktisat düşüncesini taşıyan kimseler arasında M. Şakir, Konya’da öne çıkmıştır.In the history of Turkish economics, the idea of national economy emerged for the first time in the Second Constitutional Period. This idea, which started to be implemented as a state policy in the following process, peaked with the start of the First World War. In this respect, importance was given to the establishment of Turkish-Muslim capitalists, the establishment of national banks and companies with domestic capital, and the encouragement of domestic production and entrepreneurs. With the end of the Ottoman Empire, intellectuals and national institutions defending the national economy ideology played an important role in ensuring the economic independence of the new Turkish Republic this time. In this study, the views of Mithat Şakir Altan, who witnessed the last periods of the Ottoman Empire and the birth of a new Turkish state, received his education in Ottoman Konya, and served the Republic of Turkey as a teacher, writer, lawyer, president of the community center and parliamentarian, on national economy were examined. Especially since the First World War, the understanding of national economy that he put forward was evaluated within the framework of the views of the Ottoman intellectuals of the period. It has been determined that the developments in the Ottoman Empire and in the world in the 19th and 20th centuries had an important place in the formation of his personality and ideas. Because the time he was born; Although it was the most turbulent time of the Ottoman Empire, it coincided with a very rich period in terms of intellectual ideologies. During the First World War, during the implementation of the national economy policy in the Ottoman Empire, he wrote articles supporting this policy, mostly in the column "Around Turkishness" in the newspaper Türk Sözü in Konya. With the end of the Ottoman Empire, M. Şakir came into prominence in Konya among those who carried the idea of national economy in the Republic