The jǫtunn, the Jew, and Snorri: A case study in traditional referentiality

This thesis concerns bodies of traditional referentiality in Gylfaginning. While the presence of Christian influence in Norse mythology has been thoroughly discussed, the deep roots of that influence have sometimes been overlooked. This essay uses oral theory to argue that Snorri Sturluson and the readers of his work were aware of different interfacing traditions. Rather than treating oral tradition and paganism as opposing literate Christianity, this essay presents the two as interactive. Skaldic poetry was especially receptive to influence from Christian sources. This thesis traces Christian influence in Scandinavia to the inception of Roman Christianity. The second part of this thesis is a case study that discusses the role of the jǫtnar in Gylfaginning as an example of the deep roots of Christian influence in Norse mythology. The jotnar are key figures in the universe of Norse mythology, especially in Gylfaginning. Their role in Ragnarok mirrors the role of Jews in Christian apocalyptic theology. Despite the lack of presence of Jews in medieval Scandinavia, the idea of the Jew in medieval Christianity was central to Christian identity and especially to the conception of the apocalypse. Identifying the parallels between anti-Jewish polemic and the treatment of the jǫtnar opens new doors in the study of Norse mythology.Þessi ritgerð fjallar um hefð og vísanir í Gylfaginningu. Þó að fræðimenn hafi iðulega fjallað um kristni áhrif í norrænni goðafræði hefur þeim stundum sést yfir hinar djúpu rætur þessara áhrifa. Þessi ritgerð styðst við hugmyndir um munnmenntir sem rök fyrir því að að Snorri Sturluson og lesendur hans voru meðvitaðir um mismunandi hefðir. Í stað þess að líta á munnlega hefð og heiðni sem andstæðu kritinnar bókmenntar, er hér litið á þetta tvennt sem gagnvirkt. Dróttkvæði voru sérstaklega móttækileg fyrir áhrifum úr kristnum heimildum. Eins eru kristin áhrif á Norðurlöndum rakin til upphafs rómverskrar kristni. Seinni hluti þessa ritgerðar fjallar sérstaklega um jötna í Gylfaginningu sem dæmi um hinar dýpri rætur kristinna áhrifa á norræna trú. Jötnarnir eru lykilpersónur í heimsmynd norrænnar goðafræði, einkum í Gylfaginningu. Hlutverk þeirra í ragnarökum endurspeglar hlutverk gyðinga í kristna heimsendaguðfræði. Þrátt fyrir fjarveru gyðinga á hinum norrænum miöldum var hugmyndin um “gyðinginn“ í miðaldakristni þungamiðja kristinnar sjálfsmyndar og sérstaklega hugmyndinni um heimsendi. Með því að bera kennsl á hliðstæður á milli miðaldagyðingahaturs og meðferðar norrænnar goðafræði á jötnum er ný slóð rekin í norrænni goðafræði.