Þýðing persónuverndarreglna gagnvart heimildum lögreglu til notkunar andlitsgreiningartækni

Í ritgerðinni er fjallað um þýðingu persónuverndarreglna gagnvart heimildum lögreglu til notkunar andlitsgreiningartækni. Með andlitsgreiningartækni fer fram vinnsla viðkvæmra persónuupplýsinga, en lög nr. 90/2018 um persónuvernd og vinnslu persónuupplýsinga og lög nr. 75/2019 um vinnslu persónuupplýsinga í löggæslutilgangi, sem fela í sér innleiðingu á löggjöf Evrópusambandsins gera sérstakar kröfur til slíkrar vinnslu. Þar sem andlitsgreiningartækni byggir á notkun myndavéla og myndabanka verður í ritgerðinni fjallað um heimildir lögreglu til að viðhafa myndavélaeftirlit og notkun gagnabanka og álitaefnun því tengdu. Lögreglu er talið heimilt á grundvelli almennra reglna persónuverndarlaga og lögreglulaga nr. 90/1996 að viðhafa myndavélaeftirlit á almannafæri í löggæslutilgangi og hefur hún lengi starfrækt víðtækt kerfi eftirlitsmyndavéla sem gegnir lykilhlutverki við uppljóstrun og rannsókn afbrota. Lögreglan hér á landi notar þó ekki andlitsgreiningartækni en lögregla víðsvegar í heiminum hefur tekið upp notkun andlitsgreiningartækni og verður í ritgerðinni fjallað um notkun nokkurra ólíkra landa á þessari tækni. Þrátt fyrir að lögreglan hér á landi noti ekki tæknina, hefur lögreglan áform um að taka í notkun sértækar myndavélar sem geta lesið og greint skráningarnúmer bifreiða og hyggst lögreglan efla eftirlitsmyndavélakerfi sitt til muna, m.a. með miðlægum rekstri og auknum fjölda eftirlitsmyndavéla. Ljóst er að lögreglan hér á landi notar ýmis konar tækni sem gerir störf hennar skilvirkari og verður því ekki að teljast ólíklegt að hún íhugi að hefja notkun andlitsgreiningartækni í nánari framtíð. Notkun lögreglu á andlitsgreiningartækni getur takmarkað friðhelgi einkalífs einstaklinga sem mælt er fyrir um í 71. gr. stjórnarskrárinnar, nr. 33/1944 og 8. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu og fjallar ritgerðin um það hversu langt er hægt að ganga í afskiptum af friðhelgi einkalífs einstaklinga í þágu eftirlits með andlitsgreiningartækni. Þá vakna álitaefni um hvort vinnsla persónuupplýsinga af þessum toga uppfylli skilyrði takmarkana á friðhelgi einkalífs einstaklinga sem mælt er fyrir um í 71. gr. stjórnarskrárinnar og 8. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu og verður um það fjallað í ritgerðinni. Þá hafa rannsóknir sýnt fram á að sumar tegundir andlitsgreiningarhugbúnaðar eigi erfiðara með að greina andlit kvenna og ákveðinna kynþátta. Vakna af því álitaefni um að mismunun eigi sér stað í með notkun tækninnar af ástæðum sem lúta að kyni og litarhætti manns og er sjónum beint að því í ritgerðinni. Að lokum verður lagt mat á það hvort skýrari reglna er þörf um andlitsgreiningartækni og fjallað verður um tillögu að reglugerð um gervigreind sem Framkvæmdastjórn ESB kynnti í apríl 2021, þar sem ríkar kröfur eru gerðar til notkunar lögreglu á andlitsgreiningartækni