Late Roman building at the Čair-castrum site: Contribution to the study of the profane architecture of Viminacium

Prilikom iskopavanja zone zapadne kapije legijskog logora na Viminacijumu, 2018. godine je na prostorn odbrambenog rova istražen kasnoantički horizont sa više različitih celina. Tom prilikom otkriven je deo manje nekropole, sedam građevina i pet kružnih peći. Ove celine su podignute pretežno na prostoru odbrambenog rova, nakon njegovog zatrpavanja, a nalaze se severno i južno od komunikacije koja je vodila od zapadne kapije logora ka gradu. Jedna od istraženih građevina je predmet ovog rada, obeležena u dokumentaciji kao objekat 7. Objekat je lociran jugozapadno od kapije i južno od glavne komunikacije koja je vodila od logora ka gradu, na udaljenosti od oko 8 m od zapadnog bedema (extra muros). Ima nepravilnu pravougaonu, gotovo kvadratnu osnovu, čije spoljašnje dimenzije iznose 8,10/7,70 x 7,75/6,90 m. Zidovi nisu bili konstruktivno povezani već bočnim stranama naležu jedan na drugog, a njihova najviša očuvana visina iznosi 1,20 m. U izgradnji objekta korišćeni su različiti materijali - fragmenti opeka, tegula i imbreksa, kamena škriljca i blokova od krečnjaka, sporadično i crvenke, a uočena je i upotreba spolija; kao vezivni materijal korišćeni su krečni malter i glina. Na zidovima su uočene prepravke, a u unutrašnjosti i jedan manji pregradni zid, koji predstavlja kasniju dogradnju. Objekat je datovan u IV vek, pre svega na osnovu novca. Pokretni nalazi ukazuju na svakodnevne i ekonomske aktivnosti, izuzev nekoliko primeraka oružja. U širem kontekstu i u odnosu na ostale građevine otkrivene u istoj zoni, objekat 7 se može protumačiti kao ekonomski objekat koji je bio deo nekog većeg zanatskog kompleksa.A late Roman horizon comprised of multiple units was investigated in the area of a defensive ditch during the excavations of the western gate zone of Viminacium S legionary camp in 2018. The subject of this paper, marked as building 7 in the internal documentation, was among them. Building 7 was located to the southwest of the gate, and it is oriented parallel to the western rampart of the camp. It was built after the filling of the defensive ditch, over the layers of its filling, using different techniques and materials. According (mostly) to coins, the building is dated to the fourth century. Small finds in the building point to everyday and economic activities, except for several finds of weaponry. In a broader context and in relation to other structures discovered in the extramuros zone of the western rampart, building 7 can be interpreted as an economic structure that was part of a larger craftsmanship complex