İbn Münâzil’in İzinde: Bağdat ve Nişabur’da İlk Tasavvuf Mektepleri

Bu çalışma bir dizi sorunun cevabını aramaktadır: [İlk olarak] uzun müstensih silsilelerinden kaynaklanıp süregelen bir yazım hatasını düzeltme girişimidir ki bu hata sebebiyle, Abdullah b. Mübârek (öl. 181/797) ve daha aztanınan Abdullah b. Münâzil (öl. 330/941-942) gibi iki tarihi şahsiyet birbirinekarıştırılmıştır. Bu makale aynı zamanda, Nişaburlu ilk zâhidlerden biri olanAbdullah b. Münâzil’i tanıtmayı; 4./10. yüzyıl tasavvuf eserlerinden biri olupbugüne kadar ihmal edilen Tehzîbül-esrâr’ın önemini hatırlatmayı; kabaca daolsa, Bağdat ve Nişabur’daki ilk zâhidleri buluşturan bağlara ilişkin bir haritaçizmeyi; tasavvuf literatürüne yaklaşım tarzını belirleyen yorum metotlarınıana hatlarıyla belirlemeyi; tasavvuf alanında hâlihazırdaki araştırmalara birkatkı sunmayı ve son fakat çok önemli olarak, hac ritüelini ifa etmenin endoğru yolu üzerine kafa yormayı amaçlamaktadır. Bu liste anlamsız ve cüretkârgözüküyorsa da, makale boyunca yukarıdaki başlıkların birbirileriyle olanalakasını göstereceğime dair umudumu ifade etmek istiyorum