İstanbul’da XVI. yüzyıla ait beş dinî yapıda bulunan müezzin mahfillerinin tezyini açıdan incelenmesi

Osmanlı Devleti XVI. yüzyılda siyasi-askeri alanda olduğu gibi mimari açıdan da en parlak dönemini yaşamıştır. Bu devrin mimari yapılarından en dikkat çekici olanı camilerdir. Cami mimarisi dönemin siyasi, toplumsal, sanatsal algısını gözler önüne sermektedir. Çoğunluğu Mimar Sinan’a ait olan eserlerin önemli bir kısmı İstanbul’da yer almaktadır. Bu çalışma her detayı titizlikle kurgulanmış beş camide bulunan müezzin mahfillerini tarihsel, yapısal, sanatsal ve özellikle tezyini açıdan incelemeyi amaçlamıştır.Araştırmaya şehir ve dönem tespiti yapılarak başlanmıştır. Bu kıstaslara uygun olarak Mihrimah Sultan Cami, Gazi Kara Ahmed Paşa Cami, Sokullu Mehmet Paşa Cami, Kılıç Ali Paşa Cami, Atik Valide Sultan Cami konuya dâhil edilmiştir. Külliye olarak tasarlanan bu beş mimari eserlerin içerisinde cami, diğer yapılarla uyum içerisinde olmasının yanı sıra en büyük önemi taşımaktadır. Camiler tezyini açıdan incelemeye alındığında ana yapıya uygun, tamamlayıcı ve ahenkli bir şekilde yerleştirilen müezzin mahfillerinin tavan bezemeleri dikkat çekmektedir. Tez konusu bu sebepler göz önüne alınarak İstanbul’da XVI. yüzyıla ait beş dinî yapıda bulunan müezzin mahfillerinin tezyini açıdan incelenmesi olarak sınırlandırılmıştır.Seçilen yapılar tarafımca ayrıntılı bir şekilde fotoğraflanmıştır, öncelikle yapının genel fotoğrafları çekilmiştir sonraki aşama olarak müezzin mahfillerinin ana kütlelerinin ve mahfil tavanlarının ayrıntılı olarak çekimleri yapılmıştır. Yapısal ve tezyini açıdan ölçülendirmeleri yapılmıştır. Çekimleri yapılıp ölçüleri alınan desenler yapı, form, tasarım, kompozisyon, motif ve renk açısından incelenmiştir.The Ottoman State experienced its brightest period in the XVI century, architecturally as well as in the political-military sphere. The mosques are the most remarkable of the architectural structures of this era. Mosque architecture reveals the political, social and artistic perception of the period. A significant part of the works, most of which belong to Mimar Sinan is located in Istanbul. This study aimed to examine the muezzin structures in five maticulously constructed mosques from a historical, structural, artistic and especially embellishment perspective.The research was started by detection of the city and period. In accordance with these criteria, Mihrimah Sultan Mosque, Gazi Kara Ahmed Paşa Mosque, Sokullu Mehmet Paşa Mosque, Kilic Ali Paşa Mosque, Atik Valide Sultan Mosque were included in the subject. Among these five architectural works designed as complexes, the mosque is both in harmony with other buildings and of the greatest importance. When the mosques are examined from the point of view of the embellishment, the ceiling adornments of the muezzin structures, which are placed in a complementary and harmonious manner in accordance with the main structure, are noted. Taking these reasons into consideration, the subject of the thesis is limited to the examination of the embellishment of muezzin structures in five religious structures of the XVI century in Istanbul.The selected structures are photographed in detail by me. First the general photographs of the structure were taken, and the next step was detailed shots of the main masses of the muezzin structures and the mahfil ceilings. Structural and embellishment dimensions have been made. The patterns taken and measured were examined in terms of structure, form, design, composition, motif and color