Algılanan iş stresi ile tükenmişlik düzeyi ve ruh sağlığı profilinin ilişkisi: Psikolojik dayanıklılık, stresle başa çıkma stilleri ve öz-duyarlılığının aracı rolü

Bu çalışmanın bir amacı, algılanan iş stresi düzeyinin tükenmişlik düzeyi ve ruh sağlığı ile ilişkisini araştırmaktır. Çalışmanın diğer amacı, ruh sağlığını koruyucu faktörler olduğu düşünülen psikolojik dayanıklılık, stresle başa çıkma stilleri ve öz-duyarlılığın, tükenmişlik düzeyi ve ruh sağlığına ilişkin belirti düzeyi ile olası ilişkilerinin incelenmesidir. Son olarak çalışmanın üçüncü amacı ise, algılanan iş stresi ile tükenmişlik düzeyi ve ruh sağlığı arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılık, stresle başa çıkma stilleri (stratejileri) ve öz-duyarlılığın aracılık rollerinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini İzmir ilinde görev yapan özel güvenlik görevlileri oluşturmuştur. Araştırmaya 19’u kadın, 111’i erkek 130 özel güvenlik görevlisi katılmıştır. Verilerin elde edilmesinde araştırmacı tarafından oluşturulan demografik bilgi formu, psikolojik semptomlara ilişkin bir tarama listesi olan SCL-90, Algılanan İş Stresi Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, Baş Etme Stilleri Ölçeği ve Öz-duyarlılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS-18 programı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde frekans, ortalama, bağımsız gruplar için t testi, ANOVA, korelasyon, regresyon ve Sobel yöntemi ile aracılık analizi kullanılmıştır. vi Araştırma kapsamında yapılan analizler neticesinde, algılanan iş stresi düzeyi arttıkça tükenmişlik düzeyi ve psikolojik belirti düzeyinin arttığı, iş stresinin tükenmişlik ve psikolojik belirti düzeyi varyanslarının %27’sini açıklayabildiği tespit edilmiştir. Problem odaklı başa çıkma stratejisi kullanımı, psikolojik dayanıklılık ve öz-duyarlılık seviyesi arttıkça tükenmişlik düzeyi ve psikolojik belirti düzeyinin azaldığı tespit edilmiştir. Problem odaklı başa çıkma stratejisi kullanımı tükenmişlik düzeyi varyansının %30’unu, psikolojik belirti düzeyi varyansının ise %19’unu açıklamış; psikolojik dayanıklılık tükenmişlik düzeyi varyansının %22’sini, psikolojik belirti düzeyinin %13’ünü açıklamıştır. Öz-duyarlılık ise tükenmişlik düzeyi varyansının %33’ünü, psikolojik belirti düzeyi varyansının %30’unu açıklamıştır. Problem odaklı başa çıkma stratejisi, psikolojik dayanıklılık ve öz-duyarlılığın, algılanan iş stresi ile tükenmişlik düzeyi ve psikolojik belirti düzeyi arasındaki ilişkide kısmi aracı rolünün olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen veriler literatür çalışmaları ile karşılaştırılmıştır. Son olarak araştırmanın sınırlılıkları ele alınarak, gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur